Γιάφκα δασοκτόνων στο υπουργείο Περιβάλλοντος

πηγή: ΚΟΝΤΡΑ (13/3/2010)

Υπηρεσιακοί παράγοντες της  Διεύθυνσης Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος (ΔΠΔΦΠ) και της Διεύθυνσης Δασικών Χαρτών (ΔΔΧ), που πλέον ανήκουν στο υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, με εντολή του γενικού διευθυντή Σ. Σαγρή, συνέταξαν το τρίτο δεκαήμερο του Φλεβάρη εγκύκλιο για να καλύψουν το κενό του άρθρου 9 του δασοκτόνου νόμου 3818/2010 της Τ. Μπιρμπίλη. Την 1η Μάρτη την υπέγραψε ο Γενικός Διευθυντής Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος (ΓΔΑΠΔΦΠ) και την έστειλε στην υπουργό για να την υπογράψει.

Η Τ. Μπιρμπίλη, όπως έχουμε αποκαλύψει, έχει άτυπο σύμβουλο τον καπιταλιστή-μελετητή Ν. Χλύκα, ο οποίος συντάσσει όχι μόνο τα προσχέδια νόμων, αλλά και τις ανακοινώσεις που εκδίδει η υπουργός στα πλαίσια της άσκησης της αντιδασικής της πολιτικής. Επόμενο ήταν, λοιπόν, να δοθεί και αυτή η εγκύκλιος στον άτυπο αλλά παντοδύναμο σύμβουλο, για να κάνει τη σχετική επεξεργασία, πριν την υπογράψει η υπουργός.

Τ. Μπιρμπίλη και Ν. Χλύκας έχουν φτιάξει γιάφκα στο υπουργείο Περιβάλλοντος, προκειμένου να συγκαλύψουν τη διαπλοκή τους, αφού η στενή τους συνεργασία απαγορεύεται ακόμη και μ’ αυτό το αστικό δίκαιο. Γι’ αυτό και δεν χρειάζεται να έχουμε και άλλα στοιχεία για να πούμε με απόλυτη βεβαιότητα, ότι η εγκύκλιος της ΓΔΑΠΔΦΠ δόθηκε στον Ν. Χλύκα για να τη «διαμορφώσει» αφυδατώνοντάς την. Πέρα όμως από αυτή τη γενική προσέγγιση για την παράνομη ανάμιξη του Ν. Χλύκα, έχουμε και πρόσθετη πληροφόρηση για τη γνώμη που αυτός εξέφρασε προφορικά για το περιεχόμενο αυτής της εγκυκλίου σε διάφορους παράγοντες, υπηρεσιακούς και μη. Συγκεκριμένα, δυσφόρησε γιατί συμπεριέλαβαν τα φρύγανα στις δασικές εκτάσεις και τις εκτάσεις των «άβατων κλιτύων ορέων»  στην παράγραφο 3 του άρθρου 3 του νόμου 998/1979.

Οι «κακές γλώσσες» λένε, ότι ο Ν. Χλύκας δεν είναι σε θέση να συντάξει εγκυκλίους και νομικά κείμενα που έχουν να κάνουν με την δασική νομοθεσία και αυτός ήταν ένας πρόσθετος λόγος για τον οποίο ανατέθηκε στις δύο προαναφερθείσες Διευθύνσεις του υπουργείου η σύνταξη της εγκυκλίου. Μάλλον έχουν δίκιο, αν θυμηθούμε για λίγο τα κείμενα του προσχεδίου και της εισηγητικής έκθεσης του δασοκτόνου νόμου 3818/2010. Δεν γνωρίζουμε (και δεν επιδιώξαμε να μάθουμε περισσότερα) αν οι μοναδικές διαφωνίες του Χλύκα ήταν οι προαναφερθείσες και αν τελικά η εγκύκλιος θα κυκλοφορήσει και θα φέρει τις υπογραφές της Τ. Μπιρμπίλη και του Σ. Σαγρή ή μόνο της μιας από τους δύο. Το αναφέρουμε αυτό, γιατί σε ερώτησή μας προς τον Σ. Σαγρή, αν θα υπογράψει και τη νέα εγκύκλιο, που ετοιμάζεται από τη δασοκτόνα γιάφκα Μπιρμπίλη-Χλύκα μας απάντησε κατηγορηματικά, ότι δεν πρόκειται να υπογράψει εγκύκλιο διαφοροποιημένη σε σχέση μ’ αυτή που ο ίδιος εισηγήθηκε. Ιδωμεν.

Εχουμε χαρακτηρίσει το νόμο 3818/2010 της Τ. Μπιρμπίλη ως δασοκτόνο, γιατί:

Πρώτον, με το άρθρο 2 ήρθε να νομιμοποιήσει τις εκατοντάδες, αν όχι χιλιάδες, παράνομες άδειες δόμησης, που εξέδωσαν τα πολεοδομικά γραφεία στον Αγιο Στέφανο και στην Ανοιξη Αττικής. Είναι παράνομες, γιατί επέτρεψαν τη δόμηση σε δάση, ενώ αγνόησαν τις δασικές υπηρεσίες και τη δασική νομοθεσία.

Δεύτερον, κι αυτή η κατάργηση του ορισμού του δάσους του νόμου 3208/2003 (νόμος Δρυ) πέρασε από εκατό κύματα. Επιπλέον, στο άρθρο 9 του νόμου δεν ορίζεται ρητά ποιος πρέπει να είναι ο βαθμός συγκόμωσης για να χαρακτηρίζεται μια έκταση ως δάσος, πόση πρέπει να είναι η αναγκαία επιφάνεια για να χαρακτηρίζεται μια έκταση ως δάσος και πόσος πρέπει να είναι ο βαθμός συγκόμωσης προκειμένου η έκταση να χαρακτηρίζεται ως «αραιά», σύμφωνα με την ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 24 του συντάγματος. Εάν ο νόμος Μπιρμπίλη όριζε τα παραπάνω, δεν θα υπήρχε ανάγκη να εκδοθεί ερμηνευτική εγκύκλιος. Η επιλογή της εγκυκλίου είναι εκ του πονηρού και εμπεριέχει πολλούς κινδύνους. Είναι δε άμεσος ο κίνδυνος να καταπέσει με την πρώτη προσφυγή από τους καταπατητές δασικών εκτάσεων.

Τρίτον, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ είχε στα σκαριά άλλο ορισμό για το δάσος, διαφορετικό από το 15%.

Τέταρτον, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θέλησε με το νόμο αυτό να αφήσει άθικτο όλο το αντιδασικό νομικό οπλοστάσιο που δημιούργησαν οι πράσινες και μπλε κυβερνήσεις και να κατεβάσει έτσι πολύ χαμηλά τον πήχη των απαιτήσεων για την κατάργηση του αντιδασικού νομικού οπλοστασίου.

Η κυβέρνηση Σημίτη, με την αναθεώρηση του συντάγματος το 2001, εισήγαγε στην ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 24 τους όρους «αναγκαία επιφάνεια» και «αραιά», που δεν υπήρχαν ως τότε στη δασική νομοθεσία και στην επιστήμη της δασικής οικολογίας, και άνοιξε έτσι τον ασκό του Αιόλου. Πάνω σ’ αυτούς τους όρους πάτησαν και θα πατούν όλοι οι πολέμιοι του δάσους, προκειμένου να διευρύνουν κι άλλο το αντιδασικό νομικό οπλοστάσιο.

Ερχόμαστε τώρα στην εγκύκλιο που συνέταξαν οι υπηρεσιακοί παράγοντες της Διεύθυνσης Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος και της Διεύθυνσης Δασικών Χαρτών.
Οι υπηρεσιακοί παράγοντες δεν νομοθετούν. Οι συγκεκριμένοι κατέβαλαν το μάξιμουμ των δυνατοτήτων που τους δίνει το ασφυκτικό αντιδασικό νομικό πλαίσιο που εν συντομία περιγράψαμε παραπάνω. Αυτό είναι προς τιμήν τους και θα συνεχίσει να είναι στο βαθμό που θα επιμένουν στην υπεράσπιση αυτής της εγκυκλίου και δεν υποχωρήσουν στις πιέσεις που θα τους ασκηθούν.

Οι καλυπτόμενες με φρύγανα εκτάσεις είναι δασικές

Οι συντάκτες της εγκυκλίου, με ολοκληρωμένο και επιστημονικό τρόπο, δίνουν απάντηση στο ερώτημα αν οι εκτάσεις που καλύπτονται με φρύγανα είναι δασικές. Δεν υπάρχει, λοιπόν, λόγος να αναζητήσουμε αλλού επιστημονική επιχειρηματολογία, γι’ αυτό παραθέτουμε μακροσκελές απόσπασμα από την εγκύκλιο:

«Πρέπει να επισημανθεί ότι τα φρυγανικά συστήματα πληρούν τους όρους των δασικών οικοσυστημάτων παρέχοντας λειτουργίες (νερού, αντιδιαβρωτικής προστασίας εδαφών), υπηρεσίες και αγαθά. Αναστέλλουν υποβαθμιστικές δράσεις, αποτρέπουν τη δημιουργία ερημικού τοπίου και δημιουργούν πρόδρομες φυτοκοινωνίες για την ανόρθωση του φυσικού περιβάλλοντος που έχει καταστραφεί, συμβάλλοντας έτσι αποφασιστικά στη φυσική και βιολογική ισορροπία περιοχών της χώρας. Επιπλέον, χαρακτηρίζουν τοπιακά περιοχές, ενώ ακόμη και στην περίπτωση που γίνει δεκτό ότι προέρχονται από υποβάθμιση δασών (κατά την έτερη επιστημονική άποψη, συνιστούν αυτοτελή ένωση Klimax), η αντιμετώπισή τους θα πρέπει να θεωρηθεί στα πλαίσια της συνεχιζόμενης διαδοχής κι εξέλιξης, αφού αποτελούν δυναμικές φυτοκοινωνίες με σημαντικό οικολογικό ρόλο...

Βέβαια, επειδή η καλυπτόμενη από φρύγανα έκταση δεν μπορεί, ένεκα της εδαφοκάλυψής της και μόνον, να θεωρηθεί δάσος, θα χαρακτηρίζεται σε κάθε περίπτωση ως δασική έκταση, ακόμη και στις περιπτώσεις που καταλαμβάνεται από φρυγανική βλάστηση,  σε περισσότερο από το 30% της εδαφικής επιφάνειας».

Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 3 του νόμου 998/1979, πριν την τροποποίησή του με το δασοκτόνο νόμο 3208/2003, «ως δασική έκτασις νοείται πάσα έκτασις της επιφανείας του εδάφους καλυπτόμενη από αραιάς ή πενιχράς, υψηλής ή θαμνώδους, ξυλώδους βλαστήσεως». Σύμφωνα με την ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 24 του συντάγματος (που πέρασε ως παράγραφοι 1 και 2 του άρθρου 3 του 998/1979, μετά την τροποποίησή του από το δασοκτόνο νόμο 3208/2003), «ως δάσος ή δασικό οικοσύστημα νοείται το οργανικό σύνολο άγριων φυτών με ξυλώδη κορμό». Αρα, ακόμη και με την ισχύουσα δασική νομοθεσία τα φρύγανα που έχουν ξυλώδη βλάστηση και πληρούν τους όρους των δασικών οικοσυστημάτων μπορούν να θεωρηθούν, χωρίς την παραμικρή αμφιβολία, δασικές εκτάσεις.

Στις αρχές του 1980, λίγους μήνες μετά την ψήφιση του νόμου 998/1979, το Τεχνικό Συμβούλιο Δασών (ΤΣΔ), το οποίο συγκροτείται από διευθυντές της Γενικής Διεύθυνσης Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος, αποφάσισε, κάτω από την υπαγόρευση της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Γεωργίας, ότι οι εκτάσεις που καλύπτονται από φρύγανα δεν είναι δασικές, παρά το γεγονός ότι είναι ξυλώδης βλάστηση! Ενώ τα μέλη του ΤΣΔ ήταν οκτώ, πήραν μέρος μόνο τα πέντε.

Στη συνέχεια, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Γεωργίας ενσωμάτωσε αυτή τη γνωμοδότηση του ΤΣΔ στην εγκύκλιο του νόμου 998/1979. Από τότε και μέχρι σήμερα εφαρμόζεται αυτή η γνωμοδότηση του ΤΣΔ και βοήθησε στην οικοπεδοποίηση μεγάλων δασικών εκτάσεων που καλύπτονται με φρύγανα. Ιδιαίτερα στα Ιόνια νησιά, την Κρήτη, τη Λέσβο, τη Χίο, τη Σάμο, τα Κύθηρα, τα Αντικύθηρα και τις Κυκλάδες, όπου δεν ισχύει το τεκμήριο του δημοσίου, η οικοπεδοποίηση πήρε χαρακτήρα μάστιγας. Ενας από τους λόγους που η τότε πολιτική ηγεσία του υπουργείου Γεωργίας υπαγόρευσε στο ΤΣΔ να εκδώσει αυτή τη γνωμοδότηση ήταν αυτός. Η οικοπεδοποίηση, δηλαδή, στα τουριστικά νησιά, μεταξύ των οποίων εξέχουσα θέση κατέχει η Μύκονος, για την καπιταλιστική ανάπτυξη και την αποκόμιση ανώτατων κερδών.

Τώρα, όμως, που αναθεωρείται η εγκύκλιος του 1980 για τον 998/1979 και τροποποιείται ο 998/1979, επιβάλλεται να κριθούν ξανά διατάξεις που μπήκαν σ’ αυτή χωρίς να προβλέπονται και πολύ περισσότερο που είναι ενάντια στον 998/1979, όπως αυτή για τα φρύγανα. Εχουν, λοιπόν, το δικαίωμα οι υπηρεσιακοί παράγοντες των δύο διευθύνσεων να αποκαταστήσουν τη νομιμότητα και να εντάξουν τις εκτάσεις που καλύπτονται με φρύγανα στις δασικές. Αυτή η ενέργειά τους έτσι πρέπει να κριθεί, και όχι ως δήθεν υπέρβαση εξουσίας και άσκηση νομοθετικού έργου με την εισαγωγή νέας νομοθετικής ρύμθισης, όπως θέλει να την εμφανίσει ο διαπλεκόμενος μυστικοσύμβουλος Ν. Χλύκας, που έχει και προσωπικούς λόγους να είναι κάθετα αντίθετος στην επανένταξη των φρύγανων στις δασικές εκτάσεις.

Είναι πολλά τα λεφτά...

Ο Ν. Χλύκας ως ιδιώτης μελετητής (ιδιοκτήτης ανώνυμης εταιρίας) έχει φτιάξει πολλούς δασικούς χάρτες στα Κυκλαδίτικα νησιά (και όχι μόνο) και δεν έχει συμπεριλάβει σ’ αυτούς τις εκτάσεις που καλύπτονται με φρύγανα. Αν αυτές οι εκτάσεις ενταχθούν στις δασικές, θα αναγκαστεί να ξαναφτιάξει από την αρχή τους δασικούς χάρτες. Να γιατί έχει και προσωπικό συμφέρον που αποτελεί ένα επιπλέον κίνητρο για να πολεμήσει την εγκύκλιο που συνέταξαν οι υπηρεσιακοί παράγοντες. Δεν είναι άλλωστε η πρώτη φορά που ο Ν. Χλύκας νομοθετεί και για τα προσωπικά του συμφέροντα. Το ίδιο είχε κάνει και στο προσχέδιο του νόμου 3818/2010. Τότε αναγκάστηκε να αποσύρει τις φωτογραφικές διατάξεις, τώρα όμως που η ίδια η αστική τάξη έχει ενδιαφέρον να παραμείνουν τα φρύγανα εκτός των δασικών εκτάσεων, επενδύει πάνω σ’ αυτό και ελπίζει ότι θα πετύχει.

Συνδυάζοντας από την μια τον χαρακτηρισμό των φρυγάνων ως χορτολιβαδικών εκτάσεων και από την άλλη το γεγονός ότι στα νησιά που προαναφέραμε δεν ισχύει (με βάση το άρθρο 62 του νόμου 998/1979) το τεκμήριο του Δημοσίου, αντιλαμβάνεστε ότι θα οργιάσει ακόμη περισσότερο  η οικοπεδοποίηση στη Μύκονο και στ’ άλλα νησιά που παρουσιάζουν τουριστικό ενδιαφέρον. Μια οικοπεδοποίηση που θα είναι καταστροφική για το περιβάλλον και για τους εναπομείναντες κατοίκους των νησιών, που δεν ασχολούνται με τον τουρισμό και το τζόγο.

Για την οικοπεδοποίηση των νησιών εδώ και καιρό έχει ανάψει μεγάλη διαμάχη ανάμεσα στο πρώην ΥΠΕΧΩΔΕ και τις Δασικές Υπηρεσίες. Στις 13 Μάρτη του 2006, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου είχε απευθύνει ερώτημα στη Διεύθυνση Νομοθετικού Εργου του ΥΠΕΧΩΔΕ, αν μπορούν να εκδοθούν άδειες δόμησης σε εκτάσεις που καλύπτονται από φρύγανα. Η δι-εύθυνση αυτή τους απάντησε ότι μπορούν. Ευτυχώς παρενέβη η Διεύθυνση Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος και έβαλε φρένο με μια εγκύκλιο διαταγή που υπογράφηκε στις 22 Δεκέμβρη του 2008 από τον τότε υφυπουργό Γεωργίας Κ. Κιλτίδη. Γι’ αυτή τη διαμάχη θα επανέλθουμε, γιατί έχουμε στα χέρια μας αρκετά έγγραφα που πρέπει να τα παρουσιάσουμε, για να καταδειχτεί το εγκληματικό έργο που συντελείται σ’ αυτά τα νησιά, με την υψηλή καθοδήγηση των κυβερνήσεων, πράσινων και μπλε.

Αβατες κλιτύες των ορέων

Σύμφωνα με την παρ. 3 του άρθρου 3 του νόμου 998/1979, όπως ίσχυε πριν την τροποποίησή του με το δασοκτόνο νόμο 3208/2003, «εις τα δάση ή τας δασικάς εκτάσεις αντιστοίχως περιλαμβάνονται και αι άβατοι κλιτύες αυτών». Στη συνέχεια, ήρθε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και με το δασοκτόνο νόμο 3208/2003 έβγαλε τις «άβατες κλιτύες των ορέων» από την παράγραφο 3 του νόμου 998/1979 (με τη νέα αρίθμιση των παραγράφων από την παρ. 1 του νόμου 3818/2010). Ομως, με βάση την παρ. 7 του άρθρου 3 του νόμου 998/1979, τις εκτάσεις αυτές δεν τις παρέδωσε στις γεωργικές υπηρεσίες, αλλά τις άφησε στις δασικές υπηρεσίες να τις διαχειρίζονται.

Ερχονται, λοιπόν, τώρα οι υπηρεσιακοί παράγοντες και ερμηνεύοντας –σωστά κατά τη γνώμη μας- τη μη παράδοση των «άβατων κλιτύων ορέων» στις γεωργικές υπηρεσίες, θέτουν ζήτημα επαναφοράς των εκτάσεων αυτών στην παράγραφο 3 του άρθρου 3 του νόμου 998/1979. Αυτό όμως ενόχλησε σφόδρα τον Ν. Χλύκα και την Τ. Μπιρμπίλη. Οπως προαναφέραμε, στη νέα εγκύκλιο θα βγάλουν πάλι τις «άβατες κλιτύες των ορέων» από την παράγραφο 3 του άρθρου 3. Μ’ αυτή την αφαίρεση θα αποχαρακτηριστούν πολλές εκτάσεις των βουνών (της Αττικής και όχι μόνο) και θα παραδοθούν προς εκμετάλλευση παντός είδους στους καπιταλιστές μεγαλοεργολάβους.

Διαφορά δασών και δασικών εκτάσεων

Σύμφωνα με την εγκύκλιο των υπηρεσιακών παραγόντων, εάν ο βαθμός συγκόμωσης είναι μεγαλύτερος του 15%, μια έκταση χαρακτηρίζεται δάσος ή δασική. Επαναφέρουν, δηλαδή, τη διάταξη της εφαρμοστικής εγκυκλίου του νόμου 998/1979, που αρχικά είχε τεθεί για να ξεχωρίζουν οι χορτολιβαδικές από τις δασικές εκτάσεις και τελικά πολιτογραφήθηκε και εφαρμόστηκε σ’ όλες τις δασικές πράξεις (πράξεις χαρακτηρισμού και σύνταξη δασικών χαρτών) για τριάντα περίπου χρόνια.

Οπως προαναφέραμε, για πρώτη φορά εισήχθη στην ερμηνευτική δήλωση του άρθρου 24 του συντάγματος, κατά την αναθεώρησή του το 2001, ο όρος αραιά βλάστηση, για να διαχωριστεί το δάσος από τη δασική έκταση. Οι υπηρεσιακοί παράγοντες εκτίμησαν ότι ο βαθμός εδαφοκάλυψης για την «αραιά βλάστηση» πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ του 15% και του 30%. Είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να αποχαρακτηριστούν δάση και να οριστούν ως δασικές εκτάσεις, αλλά οι υπηρεσιακοί παράγοντες δεν μπορούσαν να κάνουν διαφορετικά. Τους έχει δέσει τα χέρια η ερμηνευτική δήλωση του συντάγματος.

Με τις παραγράφους 6 και 7 του άρθρου 1 του νόμου 3147/2003 (νόμος πάλι της κυβέρνησης Σημίτη), στις δασωμένες εποικιστικές εκτάσεις είχε αυξηθεί ο απαιτούμενος βαθμός συγκόμωσης από 15% σε 25%. Στη συνέχεια, η ρύθμιση επεκτάθηκε και στο δασοκτόνο νόμο 3208/2003. Ενώ η Πανελλήνια Ενωση Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων (ΠΕΔΔΥ) είχε προτείνει, ανάμεσα στ’ άλλα, και την κατάργηση των παραγράφων 6 και 7 του άρθρου 1 του νόμου 3147/2003, η Τ.Μπιρμπίλη αρνήθηκε να τις καταργήσει. Ερχονται, λοιπόν, τώρα οι υπηρεσιακοί παράγοντες και τονίζουν το αυτονόητο. Οτι δηλαδή θα πρέπει να εφαρμοστούν οι διατάξεις της εγκυκλίου και όχι οι παρ. 6 και 7 του άρθρου  1 του 3147/2003. Εχουμε την απορία να δούμε τι θα κάνουν οι Τ. Μπιρμπίλη και Ν. Χλύκας με τη δασοκτόνα εγκύκλιό τους. Θα δεχτούν αυτή την πρόταση για τον 3147/2003;

Η στάση της Τ. Μπιρμπίλη και του μυστικοσύμβουλού της Ν. Χλύκα επιβεβαιώνει στο ακέραιο την εκτίμησή μας, ότι κι αυτή η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ θα συνεχίσει τη δασοκτόνα πολιτική των προκατόχων της.

Γεράσιμος Λιόντος