Τα βουνά της Αττικής στο έλεος αιγοπροβάτων

Καταστρέφουν περιοχές που αναδασώνονται
και σταματούν την ανάπτυξη του δάσους

Του Γιάννη Ελαφρού

Δεν έφταναν οι αλλεπάλληλες πυρκαγιές στην Αττική τα τελευταία έτη, δεν αρκούσε η επιδρομή αυθαίρετης δόμησης μέσα σε δασικές εκτάσεις, το συρρικνούμενο πράσινο της Αττικής έχει να αντιμετωπίσει και τα... αιγοπρόβατα, τα οποία «λεηλατούν» τα νεαρά βλαστάρια των δενδροφυτεύσεων ή της φυσικής αναδάσωσης. Και όλα αυτά, ενώ η ελεύθερη βόσκηση αιγών στην Αττική απαγορεύεται ρητά. Για μία ακόμα φορά, όμως, οι αρχές αδυνατούν να εφαρμόσουν ένα νόμο, αναγκαίο για την προάσπιση του περιβάλλοντος...

Πριν από ένα χρόνο περίπου, πολύς κόσμος είχε λάβει μέρος σε δενδροφύτευση του ραδιοσταθμού ΣKAΪ στο Ποικίλον Oρος, στην περιοχή της Αγίας Τριάδας. Ο ενθουσιασμός και η χαρά δεν κράτησαν πολύ. «Τις επόμενες μέρες, ένα κοπάδι από κατσίκια έφαγε τα δενδρύλλια! Παρά το γεγονός ότι απαγορεύεται κάθε είδους βόσκηση σε όλο το Ποικίλον Oρος, καθώς έχει κηρυχθεί αναδασωτέα περιοχή, υπάρχουν στην περιοχή δύο στάνες οι οποίες μένουν αλώβητες», λέει στην «Κ» ο κ. Γιάννης Μιχαλόπουλος, μέλος του ομίλου για το περιβάλλον «Ποικίλον Oρος». Δυστυχώς, δεν αποτελεί τη μόνη περίπτωση.

«Στην Αττική, η βόσκηση κατσικιών απαγορεύεται από το 1992, λόγω των αυξημένων περιβαλλοντικών αναγκών. Επιπλέον, σε κάθε περιοχή που κηρύσσεται αναδασωτέα, ύστερα από μια πυρκαγιά, δεν επιτρέπεται κανενός είδους βόσκηση για 5-10 χρόνια μετά τη φωτιά, ανάλογα με το είδος της βλάστησης», τονίζει στην «Κ» ο κ. Νίκος Mπόκαρης, πρόεδρος της Πανελλήνιας Eνωσης Δασολόγων Δημοσίων Yπαλλήλων. «Η βόσκηση δεν αντίκειται γενικά στην ανάπτυξη του δάσους, χρειάζεται όμως έλεγχο. Η βόσκηση σε δάσος που αναγεννάται ή αναδασώνεται είναι καταστροφική, γιατί τα ζώα τρώνε τα δεντράκια που βγαίνουν». Κι όμως, στης Αττικής τις ολόμαυρες ράχες, συχνά οι πρώτοι επισκέπτες είναι τα... κατσίκια.

Αλλά η παράνομη κτηνοτροφία δεν επιτίθεται στο περιβάλλον μόνο μέσω της βόσκησης. Στο παρελθόν, δεν ήταν λίγοι οι κτηνοτρόφοι που προσπάθησαν να μετατρέψουν τα βοσκοτόπια σε ιδιόκτητες εκτάσεις, με στόχο να μετατραπούν από βοσκούς σε καταπατητές δημοσίων εκτάσεων. Είχαμε σχετικές δίκες, ακόμα και πρόσφατα, για υποθέσεις καταπατήσεων στο Ποικίλον Oρος.

Παρ’ όλα αυτά, η βόσκηση κατσικιών ή και προβάτων μέσα σε αναδασωτέες εκτάσεις συνεχίζεται στην Αττική. Πρόκειται για παρανομούντες με ονοματεπώνυμο. «Στην Πεντέλη υπάρχουν πέντε κοπάδια κατσικιών, με περίπου 1.200 κεφάλια. Συχνά βόσκουν σε αναδασωτέα και σε δασικές εκτάσεις. Η ζημιά που προκαλούν δεν είναι μόνο στο μέρος του φυτού που τρώνε. Καθώς τραβούν το μικροσκοπικό δεντράκι, ύψους μερικών εκατοστών, αυτό ξεριζώνεται και πεθαίνει. Φυσικά και γνωρίζουμε τους κτηνοτρόφους», λέει στην «Κ» ο κ. Γιώργος Παπαδιάς, δασοφύλακας στην Πεντέλη. «Στον Υμηττό υπάρχουν τρία μαντριά με 400-500 κατσίκια, από τη Γλυφάδα μέχρι το Κορωπί», συμπληρώνει. Αρκετά και μεγάλα κοπάδια αιγοπροβάτων υπάρχουν στα όρια του Δήμου Βιλίων, που εφορμούν στο όρος Αιγάλεω, ενώ δύο μαντριά –με καμιά εκατοστή ζώα– βρίσκονται στο Ποικίλον Oρος.

Υπεύθυνα για την επιβολή του νόμου είναι τα δασαρχεία, τα οποία, όμως, είναι «αποψιλωμένα». Τι κάνουν; Μάλλον ένα πόλεμο «χαμηλής έντασης» για να περιορίσουν το φαινόμενο της παράνομης βόσκησης, το οποίο δυσκολεύονται να εξαλείψουν. «Μηνύουμε τους ιδιοκτήτες των κοπαδιών, επιβάλλουμε ταυτόχρονα και πρόστιμα από 500 έως και 1.500 ευρώ», λέει στην «Κ» ο κ. Παπαδιάς. «Ταυτόχρονα, εισηγούμαστε να εξαιρεθούν από τις επιδοτήσεις που παίρνουν οι κτηνοτρόφοι». Παρ’ όλα αυτά, τα κοπάδια δεν αποσύρονται, αν κι έχουν μια διαρκή φθίνουσα πορεία. «Είναι άνθρωποι μεγάλης ηλικίας, που δεν έχουν άλλη διέξοδο», συμπληρώνει για τους κτηνοτρόφους ο έμπειρος δασοφύλακας.

«Οι υπηρεσίες μας προσπαθούν να εφαρμόσουν το νόμο, αλλά υπάρχουν πολλές δυσκολίες, από τεχνικές μέχρι κοινωνικής φύσης. Θα ήταν θετικό να εφαρμοστεί για τους ιδιοκτήτες των κοπαδιών ένα πρόγραμμα για την αλλαγή κτηνοτροφικού είδους, να εγκαταλείψουν τα αιγοπρόβατα», είπε στην «Κ» ο κ. Γιώργος Αμοργιανιώτης, ειδικός γραμματέας Δασών. Προς το παρόν, όμως, η πολιτεία αρκείται στην παρενόχληση των παρανομούντων, μέχρι να κουραστούν...

Ο Σύνδεσμος Προστασίας και Ανάπτυξης του Υμηττού (ΣΠΑΥ) δηλώνει επίσης ότι αντιτίθεται στην παράνομη βόσκηση στο βουνό. Κι όμως, τα τελευταία χρόνια κατεγράφησαν εισβολές κοπαδιών σε περιοχές της Γλυφάδας, των Γλυκών Νερών, της Αργυρούπολης και του Κορωπίου. Ο ΣΠΑΥ απευθύνθηκε στο Δασαρχείο, εκδόθηκαν αποφάσεις για την παύση των εκμεταλλεύσεων, ακόμα και για γκρέμισμα των μαντριών. Δεν έγινε τίποτα τελικά, καθώς η Περιφέρεια δήλωσε ότι δεν υπάρχουν κονδύλια για το γκρέμισμα των παράνομων κτισμάτων...

Δεν φτάνουν μόνο τα πρόστιμα

Οι μηνύσεις και τα πρόστιμα που επιβάλλουν οι δασικές υπηρεσίες δεν επαρκούν για την εξάλειψη του περιβαλλοντοκτόνου φαινομένου της παράνομης βόσκησης στην Αττική. Γιατί δεν επιλέγονται δραστικά μέτρα, όπως η κατάσχεση των κοπαδιών, ειδικά σε περιπτώσεις επαναλαμβανόμενης παρανομίας; «Δεν είναι εύκολο. Δεν έχουμε τι να κάνουμε τα κοπάδια. Απαιτούνται κατάλληλοι χώροι και προσωπικό, καθώς και κονδύλια για την τροφή τους», λέει στην «Κ» ο δασοφύλακας κ. Παπαδιάς. «Μια φορά, είχαμε κατάσχει ένα κοπάδι στο Αιγάλεω, αλλά δεν είχαμε ασφαλή χώρο φύλαξης, με αποτέλεσμα το βράδυ να μας το κλέψουν», μας λέει ο δασοφύλακας κ. Νίκος Βλάχος.

Τα προβλήματα είναι πολλά. Στην περίπτωση του Ποικίλου, η μία στάνη βρίσκεται μέσα στα όρια του... στρατοπέδου Χαϊδαρίου, όπου το δασαρχείο δεν έχει πρόσβαση. Η άλλη είναι στο προαύλιο αυθαίρετης μονής!

«Μετά τις πυρκαγιές στην Ηλεία, ελήφθησαν αποτελεσματικά μέτρα ελέγχου της κτηνοτροφίας, με αυστηρό περιορισμό του χώρου βόσκησης. Ανάλογα απαιτούνται και στην Αττική», υπογραμμίζει, τέλος, ο πρόεδρος Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων κ. Μπόκαρης.

πηγή: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (13/2/2011)