Ανοιχτή επιστολή 14 φορέων & συλλογικοτήτων

4/11/2015

ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ
14 φορέων για τον ορθολογικό και τεκμηριωμένο καθαρισμό των ρεμάτων αντί των καταστρεπτικών, γενικευμένων μηχανικών καθαρισμών της Περιφέρειας Αττικής

Η κριτική/καταγγελία των 14 φορέων, η οποία οδήγησε την κα Δούρου στις 20/10/2015 σε ανακοίνωση διαστρέβλωσης των θέσεών μας (που της είχαν επιδοθεί στις 24/9/2015), αφορά την εφαρμογή της γενικής αρχής καθαρισμού όλων των ρεμάτων με μηχανικά μέσα - μπουλντόζες, εκσκαφείς κ.λπ.. Συγκεκριμένα, επισημαίνει την ασάφεια της διακήρυξης των καθαρισμών, την ελλιπή τεκμηρίωση ως προς την επιστημονική ορθότητα των επιλεγμένων τεχνικών, την ανύπαρκτη εξέταση των επιμέρους χαρακτηριστικών κάθε ρέματος, και βέβαια, την έλλειψη τεκμηρίωσης ως προς την αποτελεσματικότητα των επεμβάσεων, η οποία μάλιστα τίθεται εν αμφιβόλω δεδομένης της αύξησης των πλημμυρικών φαινομένων στην Αττική τα τελευταία χρόνια που πραγματοποιούνται τέτοιοι καθαρισμοί. Θέλοντας να απαντήσουμε ξεχωριστά σε κάθε σκέλος προς αποφυγήν της διαστρέβλωσης των θέσεών μας, επαναλαμβάνουμε ότι αίτημά μας ήταν η ακύρωση των δημοπρασιών και η άμεση επαναπροκήρυξή τους, η οποία θα εξέταζε με πληρότητα κάθε επιμέρους περίπτωση ως προς το είδος, τη θέση, τη γεωμορφολογία, τη βλάστηση κ.λπ. κάθε ρέματος, ώστε η αξιολόγηση αυτών των παραγόντων να καθορίσει τον κατάλληλο τρόπο καθαρισμού ανά περίπτωση, αποφεύγοντας λανθασμένες κινήσεις που υπονομεύουν την ίδια την αντιπλημμυρική θωράκιση, καταστρέφουν τα λιγοστά εναπομείναντα παραρεμάτια οικοσυστήματα της Αττικής και κατασπαταλούν το δημόσιο χρήμα.

Συγκεκριμένα:
Οι εργασίες καθαρισμού γίνονται (όλα τα προηγούμενα χρόνια επί Σγουρού και συνεχίζονται μέχρι σήμερα επί Δούρου) χωρίς καμία τεκμηρίωση σχετικά με το είδος της παρόχθιας βλάστησης, ενώ δεν υφίστανται μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων (δεδομένης της κλίμακας, του είδους του αντικειμένου και του τρόπου παρέμβασης). Ειδικότερα δε, οι λακωνικές κατά τα άλλα τεχνικές περιγραφές που συνοδεύουν τη διακήρυξη, αναφέρουν ρητά (παρ.2) την “εκθάμνωση ή εκρίζωση δενδρυλλίων σε ύψος 0,40 μ. από την επιφάνεια του φυσικού εδάφους”, χωρίς να απαιτείται καμία έγκριση από αρμόδιο φορέα. Συνεπώς, όχι μόνο δεν λαμβάνεται καμία μέριμνα για την προστασία της παρόχθιας βλάστησης, αλλά συστήνεται η άκριτη εκθάμνωση.

Η διάνοιξη της κοίτης είναι μια διαδικασία που απαιτεί εκ των προτέρων αυτοψία και μελέτη ανά περίπτωση – δεν έχουν όλες οι κοίτες ογκόλιθους για να δικαιολογείται ως γενική αρχή η χρήση βαρέων μηχανημάτων, αλλά αφορά επιμέρους περιπτώσεις. Δεν υπάρχουν προδιαγραφές που να τεκμηριώνουν ότι είναι η απολύτως ενδεδειγμένη λύση για όλους τους τύπους των ρεμάτων (πεδινά και ορεινά). Η φροντίδα των ρεμάτων οφείλει να είναι μια συνεχής διαδικασία ώστε να εξαλειφθεί η συσσώρευση όγκων υλικών στις κοίτες κάποιων από αυτά. Όσον αφορά στο ζήτημα των πόρων που διατίθενται, η παρακολούθηση των ρεμάτων από συνεργεία της Περιφέρειας καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους για να εξασφαλίζεται ότι δεν πραγματοποιούνται αυθαίρετες οικοδομικές κατασκευές δίπλα στα ρέματα και δεν μετατρέπονται σε χώρους απόθεσης μπαζών είναι μια πρακτική πολύ οικονομικότερη, χτυπάει το πρόβλημα στην ρίζα του, χωρίς να αγοράζει «απενοχοποιητικούς» καθαρισμούς.

Η ιστορία των πλημμυρών δείχνει ότι η πλειονότητα των προβλημάτων εμφανίζεται μέσα στον αστικό ιστό και οι αιτίες είναι πολύ ευρύτερες από αυτό που προσπαθεί να μας πείσει η κα Δούρου. Η Φύση, δεν επιβάλλει πλημμύρες, αυτό που επιβάλλει είναι ο υδρολογικός κύκλος. Η μεγάλης κλίμακας καταστροφή των δασών περιμετρικά του λεκανοπεδίου που το προστάτευαν συγκρατώντας στα ορεινά τεράστιες ποσότητες νερού, η καθολική κάλυψη του φυσικού εδάφους μέσα στον αστικό ιστό από σκληρά υλικά (άσφαλτος, σκυρόδεμα κ.ά.) που αποτρέπουν την απορρόφηση του νερού και τον εμπλουτισμό των υπογείων υδάτων, σε συνδυασμό με τα πλημμελώς καθαρισμένα φρεάτια των δρόμων και την αυθαίρετη δόμηση στις παρόχθιες ζώνες, καθιστούν τα πλημμυρικά φαινόμενα ένα ζήτημα που οφείλει η Περιφέρεια να ελέγξει σε ένα ευρύτερο πλαίσιο για να μπορέσουν να παραχθούν πραγματικά αποτελεσματικές λύσεις.

Αντ’ αυτού δαιμονοποιούνται τα ρέματα. Όχι μόνο με τους καθαρισμούς. Με αφορμή τις οριοθετήσεις των ρεμάτων (που είναι ζητούμενο) και ειδικά με τις τμηματικές οριοθετήσεις, που οι προηγούμενες κυβερνήσεις ΝΔ-ΠΑΣΟΚ θεσμοθέτησαν και η παρούσα εφαρμόζει, συντελείται ένα πάρτι εργολαβιών: τα λεγόμενα έργα διευθέτησης. Αποψιλώνουν τη βλάστηση που αυξάνει την απορροφητικότητα και συγκρατεί την ταχύτητα των νερών και τα χώματα, για να αντικατασταθεί στην ...οικολογικότερη(?!) περίπτωση με συρματοκιβώτια, μετατρέποντας τα ρέματα σε ανοικτούς οχετούς με κερκίδες γηπέδων. Τέτοια έργα επάγουν επόμενα έργα σε άλλα τμήματα του ίδιου ρέματος, των οποίων η πλειονότητα, αν και ονοματίζονται αντιπλημμυρικά, αυξάνει τον όγκο και την ταχύτητα του νερού προς τα πεδινά, πολλαπλασιάζοντας τον πλημμυρικό κίνδυνο. Στο φαύλο αυτό κύκλο έρχονται να προστεθούν οι ετήσιες εργολαβίες των καθαρισμών στην ίδια κατεύθυνση (απαράλλαχτα όπως και με την προηγούμενη Περιφερειακή διοίκηση). Ένα παρτι εργολαβιών ολυμπιακών διαστάσεων που εξασφαλίζει την αυτοτροφοδότησή του. Επιπλέον είναι γνωστό, από τις πρακτικές άλλων χωρών, ότι με τις αυξανόμενες πλημμύρες που θα επισυμβούν, θα αναγκαστούν σε δύο δεκαετίες να επαναφέρουν τα ρέματα στην πρότερη φυσική τους κατάσταση - αυτή θα είναι η επόμενη γενιά εργολαβιών στα ρέματα...

Ως προς τις διακηρύξεις των εργολαβιών καθαρισμού και τη «δημιουργική ασάφεια» που τις χαρακτηρίζει, η κα Δούρου θέλει να μας πείσει ότι γίνονται για την περιφρούρηση του δημοσίου συμφέροντος από ενδεχόμενες επιπρόσθετες απαιτήσεις των εργολάβων. Ουδέποτε ωφέλησε το δημόσιο η ασάφεια στη σύναψη εργοληπτικών συμβάσεων. Σε σχέση με τον ισχυρισμό για εσκεμμένη υποτίμηση της τιμής μονάδας των χειρωνακτικών καθαρισμών, για να αποφευχθούν τάχα τα μεγάλα εργολαβικά κέρδη, απλά αναφέρουμε ότι η τιμή μονάδας για τη χειρωνακτική εργασία δεν προκύπτει κατά τη βούληση της Περιφέρειας, αλλά με αντικειμενικά κριτήρια που είναι: (α) η τιμή του καθαρισμού με χειρωνακτικά μέσα ανά κυβικό μέτρο, όπως περιλαμβάνεται στα επίσημα Τιμολόγια του Υπουργείου Υποδομών Μεταφορών και Δικτύων, (β) η τιμή της μεταφοράς των εκσκαφών σε ΧΥΤΑ, λατομείο ή άλλο χώρο όπου θα γίνει η απόρριψη των προϊόντων καθαρισμού και εξαρτάται από την απόσταση που θα διανύσει το φορτηγό.

Ως προς το γενικότερο πνεύμα της ανακοίνωσης, επισημαίνουμε ότι η προστασία του περιβάλλοντος δεν είναι ούτε η ευαισθησία κάποιων αλαφροΐσκιωτων φυσιολατρών, ούτε ένα σήμα στο πέτο του τάδε ή δείνα «οικολόγου». Είναι μια εμμενής στάση που αποδέχεται ότι ο άνθρωπος είναι αλληλεπιδρόν μέρος του συνόλου που αποκαλούμε Φύση και όχι σημείο θέασης εκτός του. Και αυτό δεν είναι ιδεοληψία ή ανούσια θεωρητική προσέγγιση, είναι τρόπος αντιμετώπισης των παρεμβάσεων στο φυσικό περιβάλλον. Όταν δεν υπάρχει συνολικό πλαίσιο κατανόησης της πορείας του υδρολογικού κύκλου σε όλο το λεκανοπέδιο της Αττικής, και αντ’ αυτού εφαρμόζονται αποσπασματικές και καταστροφικές για τα οικοσυστήματα επεμβάσεις που επαναλαμβάνουν λάθη του παρελθόντος, η αποτυχία είναι δεδομένη.

Οι φορείς/συλλογικότητες

• Δασαμάρι S.O.S.
• Δασοπροστασία Παπάγου-Χολαργού
• Δημοτική Κίνηση Μέτωπο Ψηλά
• Δίκτυο Πολιτών για τη διάσωση του ρέματος της Πικροδάφνης
• Εξωραϊστικός Σύλλογος Νηρέας Ραφήνας
• Κίνηση για την Προστασία και Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας
• Οικολογικός Πολιτιστικός Σύλλογος Χαϊδαρίου
• Οικολόγοι Ριζοσπάστες
• Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος και Ρεματιάς Πεντέλης-Χαλανδρίου
• Συντονιστική Γραμματεία της Περιφερειακής Οργάνωσης Αττικής των Οικολόγων Πράσινων
• Φίλοι της Φύσης / Naturefriends Greece
• ΑΝΙΜΑ Σύλλογος Προστασίας και Περίθαλψης Αγριας Ζωής
• Ecoeleusis
• Green it up again