Να σταματήσει η καταστροφή του οικοσυστήματος του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας

Κοινή ανακοίνωση Οργανώσεων και Συλλογικοτήτων

Οι μπουλντόζες της αναδόχου εταιρείας ΙΝΤΡΑΚΑΤ εισέβαλαν στην κοίτη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας και αποψίλωσαν την περιοχή της εκβολής στο πλαίσιο του έργου διευθέτησής του με φορέα υλοποίησης το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών.

Τα πουλιά εγκαταλείπουν πανικόβλητα τις φωλιές τους, τα αυγά, οι νεοσσοί και οι φωλιές καταστρέφονται. Κι αυτό, παρότι η σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία (2009/147/ΕΕ) για τη διατήρηση των άγριων πουλιών, ορίζει ρητά ότι απαγορεύεται κάθε καταστροφή ή βλάβη των φωλιών και των αυγών των πουλιών. Ως εκ τούτου, η ζημιογόνος επέμβαση στην κοίτη κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής περιόδου των πουλιών, δεν είναι απλώς μία απαράδεκτη πράξη αλλά επιπλέον είναι και παράνομη. Καταστρέφεται το ενδιαίτημα διαβίωσης των ευρωπαϊκών χελιών (Anguilla anguilla) με αποτέλεσμα να μην μπορούν να καταλήξουν στη θάλασσα όπου αναπαράγονται. Το ευρωπαικό χέλι είναι χαρακτηρισμένο από τη Διεθνή Ένωση Προστασίας της Φύσης (IUCN) ως κρισίμως κινδυνεύον είδος.

Το έργο εκτελείται σε περιοχή που έχει καταγραφεί το Αττικόψαρο, ενδημικό προστατευόμενο είδος. Επιπλέον, στην περιοχή απαντάται και η γραμμωτή νεροχελώνα (Mauremys rivulata) που ανήκει στο Παράρτημα ΙΙ της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και αποτελεί είδος κοινοτικού ενδιαφέροντος. Σημειωτέων ότι η εκβολή του ρέματος Ραφήνας είναι χαρακτηρισμένος και οριοθετημένος (ν. 4559/2018, αρ. 54) υγρότοπος Α’ προτεραιότητας.

Το δεύτερο μεγαλύτερο ποτάμι της Αττικής απειλείται να μετατραπεί με τσιμεντοποίηση στον «Κηφισό» της Ανατολικής Αττικής, έναν οχετό ομβρίων. Σήμερα είναι ένα πλούσιο οικοσύστημα, μοναδικό για την ταλαιπωρημένη περιβαλλοντικά περιφέρεια Αττικής. Με πλούσιους υγροτόπους και πλημμυρικά πεδία, με πάνω από 150 είδη πουλιών (πολλά από αυτά απειλούμενα) να ζουν ή να το επισκέπτονται, με ψάρια που κινδυνεύουν με εξαφάνιση, με βλάστηση που μεταξύ άλλων περιλαμβάνει πάνω από 2.500 δέντρα, το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας έχει δίκαια χαρακτηριστεί από το κράτος υδατόρεμα Α΄ προτεραιότητας, ρέμα «Ιδιαίτερου Περιβαλλοντικού Ενδιαφέροντος» με Προεδρικό Διάταγμα και ορθώς έχει ενταχθεί στο Μητρώο Προστατευόμενων Περιοχών της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2000/60/ΕΚ για τα νερά, ως «περιοχή που προορίζεται για την προστασία οικοτόπων και ειδών».

Παρόλες τις καταπατήσεις, τα κατά τόπους μπαζώματα και τα απαρχαιωμένα έργα διέλευσης (γέφυρες), το Μεγάλο Ρέμα Ραφήνας έχει σώσει μέχρι σήμερα τη Ραφήνα από καταστροφικές πλημμύρες τύπου «Μάνδρας» γιατί έχει παραμείνει φυσικό (με εξαίρεση κάποιες τοπικές παρεμβάσεις π.χ. στην εκβολή του) και οι πλημμυρικές του ζώνες στην πεδιάδα των Σπάτων που απορροφούν τα πλεονάζοντα νερά είναι ακόμη άχτιστες. Το έργο διευθέτησης θα αποκόψει το ρέμα από αυτές τις υγροτοπικές εκτάσεις και θα επιτρέψει την εκμετάλλευση όλων αυτών των άχτιστων εκτάσεων.

Το έργο διευθέτησης του ρέματος προϋπολογισμού 101 εκ. Ευρώ με ενωσιακή συγχρηματοδότηση και δανεισμό από δύο Ευρωπαϊκές Τράπεζες ακολουθεί απαρχαιωμένες και επικίνδυνες μεθόδους τσιμεντοποίησης, που στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο έχουν αποδειχθεί καταστροφικές για τη φύση και τον άνθρωπο και έχουν εδώ και χρόνια εγκαταλειφθεί. Τουναντίον, ενόψει της κλιματικής αλλαγής στην Ευρώπη δαπανώνται εκατομμύρια Ευρώ για την επαναφορά των ποταμών στη φυσική τους κοίτη (renaturalisation) και έχει τεθεί ως στόχος στην ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Βιοποικιλότητα μέχρι το 2030 η επαναφορά της φυσικής ροής σε 25.000 χιλιόμετρα των ποταμών της Ευρώπης.

Επισημαίνεται ότι, το έργο ξεκίνησε, ενώ το Συμβούλιο της Επικρατείας δεν έχει ακόμα αποφανθεί για τη νομιμότητα της οριοθέτησης του ποταμού, η οποία από το 2019 έχει προσβληθεί από κατοίκους και τοπικούς φορείς, που επικαλούνται κατάφωρη παραβίαση του ενωσιακού και εθνικού μας περιβαλλοντικού δικαίου. Η συζήτηση της υπόθεσης στο ΣτΕ έχει προσδιοριστεί για τις 4.10.2023. Ήδη έχει ασκηθεί και αίτηση αναστολής με αίτημα προσωρινής διαταγής που θα συζητηθεί τις ερχόμενες ημέρες.

Να σταματήσουν άμεσα οι καταστρεπτικές επεμβάσεις στον υγρότοπο της εκβολής του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας.

Να επανεξεταστούν οι μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, λαμβάνοντας υπόψη τα όσα επιτάσσει η Ενωσιακή και Εθνική Περιβαλλοντική νομοθεσία.

---

Η παραπάνω Κοινή Ανακοίνωση συνυπογράφεται από τις ακόλουθες οργανώσεις και συλλογικότητες:

• ΑΝΙΜΑ Σύλλογος Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής
• Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία
• Ελληνική Εταιρία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού
• Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης
• Καλλιστώ Περιβαλλοντική Οργάνωση για την Άγρια Ζωή και τη Φύση
• ΟΖΟΝ Μη Κυβερνητική Οργάνωση
• Σύλλογος Πολιτών υπέρ των ρεμάτων, Ροή
• iSea, Περιβαλλοντική Οργάνωση για την Προστασία των Υδάτινων Οικοσυστημάτων
• Κίνηση για την Προστασία & Ανάδειξη του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας
• Ρεματτική - Φορείς και Κινήσεις για την Προστασία των Ρεμάτων
• ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ
• Δασαμάρι S.O.S., ανεξάρτητη πρωτοβουλία πολιτών
• Δίκτυο πολιτών για την διάσωση του ρέματος Πικροδάφνης
• ΙΛΙΣ-ΣΟΣ
• Ποδονίφτης, ρε(ύ)μα κριτικής των καιρών και δράσης
• Πρωτοβουλία για την Προστασία του Ερασίνου
• Περιβαλλοντικός Σύλλογος Πεντέλης
• Πρωτοβουλία Κατοίκων Πεντέλης-Μελισσίων
• Πρωτοβουλία Πολιτών για την προστασία του Υμηττού
• Κίνηση Πολιτών Χορτιάτη
• SOS Κυπαρισσιακός – Πρωτοβουλία Τριφυλίας ενάντια στις εξορύξεις Υ/Α
• Λαϊκή συνέλευση Κολωνού Ακαδημίας Πλάτωνος Σεπολίων
• ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΣΤΕΡΕΑΣ
• ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΑΓΩΝΑ ΖΩΓΡΑΦΟΥ (Π.Α.Ζ.)
• Οικολογική Ομάδα Ροδόπης
• Μικρογεωγραφίες
• ΙΠΠΟΘΕΣΙΣ Πανελλήνιος Σύλλογος Προστασίας Ιπποειδών
• Παρατηρητήριο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων
• ΚΙΝΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΟΙΤΗΣ
• ΚΙΝΗΣΗ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΤΑ ΑΙΟΛΙΚΑ ΣΤΙΣ ΔΕ ΦΟΥΡΝΑ ΚΑΙ ΚΤΗΜΕΝΙΩΝ
• ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ ΔΡΑΜΑΣ
• Πρωτοβουλία Αθήνας για την προστασία των Αγράφων
• Νομαδική Αρχιτεκτονική
• Ομάδα Εθελοντών Φιλόζωων Κυμίνων-Μαλγάρων και Φίλων
• SOMA (Διάσπαρτο Ανοιχτό Μουσείο Αττικής)
• ΔΥΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ
• Εταιρεία Περιβάλλοντος Κύμης

Η συλλογή υπογραφών συνεχίζεται.