Για μια πολιτική ανάγνωση των καταστροφών και της αντιμετώπισής τους

Εκδήλωση για τις πλημμύρες στην Θεσσαλία, 26/11/2023

ΓΙΑ ΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ
ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥΣ

του Κωστή Χατζημιχάλη, Γεωγράφου,
καθηγητή στο Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο

Rossonero, Τρίκαλα, 29/11/23

Σ’ ένα τόπο πλημμυρισμένο που ακόμα μετρά τις πληγές του μέσα σε λασπόνερα, με λάθος επιδοτήσεις και ασήμαντες αποζημιώσεις, όπου η πρόληψη και ο σχεδιασμός αποτελούν μόνο αφηρημένες έννοιες-καραμέλες, η θλίψη και ο θυμός δίκαια ξεχειλίζουν. Όντως τα φαινόμενα ήταν ακραία, όμως οι χάρτες με τα κρίσιμα σημεία κινδύνου πλημμυρών υπήρχαν από το 2018 και εν μέρει είχαν αναθεωρηθεί το 2020, οι προβλέψεις από την ΕΜΥ και το Εθνικό Αστεροσκοπείο έκρουσαν έγκαιρα τις καμπάνες για επερχόμενο κίνδυνο, ενώ οι ειδικοί επιστήμονες είχαν κάνει τις προβλέψεις τους και είχαν διατυπώσει εφικτές προτάσεις. Αυτά είναι γνωστά σε όλους και πολύ περισσότερο σε σας.

Οι φωνές των ειδικών και οι φωνές των ντόπιων δεν εισακούστηκαν από τους «άριστους», γι’ αυτό οι ευθύνες τους είναι δεδομένες. Η χωρίς ίχνος αυτοκριτικής ομιλία του κ. Μητσοτάκη προχτές στη Βουλή, φώτισε εντονότερα την αλαζονεία των «αρίστων» και υπογράμμισε την ταξική και γεωγραφική τους απέχθεια για τον κόσμο της υπαίθρου.

Με σεβασμό λοιπόν προς τους κάτοικους που παλεύουν ακόμη σχεδόν μόνοι τους και κυρίως στους αφανείς εθελοντές και τις εθελόντριες που βοήθησαν για να σώσουν ό,τι σώζεται, τα λίγα που έχω να πω ας ακουστούν ως μικρή συμβολή στο ξεκαθάρισμα εννοιών και στην κατανόηση της στρατηγικής της εξουσίας, απαραίτητων όσο και οι δράσεις.

Κοινωνίες διακινδύνευσης

Οι καταστροφές από τις πλημμύρες και τις φωτιές που βιώσαμε πρόσφατα, παλιότερα οι χιονοπτώσεις, οι συχνοί σεισμοί, η πανδημία COVID-19 αλλά και, πριν χρόνια, η χρηματοπιστωτική κρίση στην ΕΕ, αν και διαφορετικά μεταξύ τους συμβάντα, συνθέτουν ένα πολύπλοκο πλέγμα συνεχών πολυ-κρίσεων εγκαθιστώντας αβεβαιότητες και φόβους για το μέλλον. Ο Γερμανός κοινωνιολόγος Ούρλιχ Μπέκ (Urlich Beck), ονόμασε αυτή την εποχή «κοινωνία της διακινδύνευσης». Ο Μπέκ αναδεικνύει την κρίσιμη διάκριση μεταξύ κινδύνου (χαρακτηριστικό των προ- και των νεωτερικών κοινωνιών) και διακινδύνευσης (χαρακτηριστικό των μετα-νεωτερικών κοινωνιών), όπου οι κίνδυνοι και η διακινδύνευση αναφύονται κυρίως ως εγγενές αποτέλεσμα ανθρώπινης δράσης. Στις μετα-νεωτερικές κοινωνίες οι πολύ-κρίσεις, μέσω του κυρίαρχου λόγου, έχουν εγκαταστήσει ένα μόνιμο άγχος για την αναμονή κάποιας νέας καταστροφής, ενώ την ίδια στιγμή κυριαρχεί ο υψηλός βαθμός εξατομίκευσης, η απεμπόληση της συλλογικής δράσης και η αδυναμία εντοπισμού των ευθυνών για τις επιπτώσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι η μετάβαση από τον κίνδυνο στη διακινδύνευση (όπως και από την κυβέρνηση στη διακυβέρνηση) συμπίπτει χρονικά, αν όχι προέρχεται, με τη συρρίκνωση του κράτους πρόνοιας και τη νεοφιλελεύθερη ηγεμονία. Το λιγότερο κράτος σημαίνει λιγότερη έγνοια για την ασφάλεια των πολιτών με τη ευρύτερη έννοια του όρου, γιατί εκτός από κρίσεις όπως οι παραπάνω, ανασφάλεια υπάρχει, μεταξύ πολλών άλλων, για θέματα υγείας, απέναντι στην αστεγία, την ανεργία και την ακρίβεια —τα ζούμε καθημερινά.

Στις κοινωνίες της διακινδύνευσης, μετά από κάποια καταστροφή απουσιάζει μια πολιτική οντότητα η οποία μπορεί πειστικά να εξηγήσει τι πήγε στραβά. Η λογοδοσία δεν προσδιορίζεται με σαφήνεια, είναι κάτι διάχυτο με αποτέλεσμα οι όποιες ευθύνες να καθίστανται δυσδιάκριτες, σχεδόν ανώνυμες. Δημιουργείται έτσι ένα φαντασιακό του σύγχρονου κόσμου ως κρισιακού, ο οποίος περιγράφεται με τον όρο “permacrisis”, μια μόνιμη συνθήκη φόβου, ένα μεγάλο διάστημα αστάθειας και επισφάλειας, με δυσδιάκριτους «υπεύθυνους», ευεπίφορο σε αυταρχικές και αντιδημοκρατικές εκδοχές της πολιτικής, όπως αυτό που ζούμε με το καθεστώς Μητσοτάκη.

Στους έξη τελευταίους μήνες η αστική τάξη που εκπροσωπεί η ΝΔ, παρά την εκλογική της υπεροχή, έχει υποστεί σοβαρό πλήγμα στην ηγεμονία της γιατί η ίδια και ο νεοφιλελευθερισμός που υλοποιεί απέδειξαν ότι δεν είναι σε θέση να εγγυηθούν την ασφάλεια των πολιτών. Απέναντι λοιπόν σε μια σοβαρή κρίση πολιτικής νομιμοποίησης, οι «άριστοι» και τα ΜΜΕ που ελέγχουν καταφεύγουν σε μια σειρά από επιχειρήματα, δικαιολογίες και μεταθέσεις, γνωστές από τη διεθνή εμπειρία, οι οποίες στηρίζονται στο τρίπτυχο: α) πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη την κλιματική κρίση αλλά μόνο στις διακηρύξεις, β) οι λύσεις για την αντιμετώπισή της βρίσκονται στην αγορά, στις «έξυπνες» τεχνολογίες και στις «πράσινες» προσαρμογές της κοινωνίας, και γ) δεν χρειάζονται αλλαγές στις υφιστάμενες οικονομικές, κοινωνικές και οικολογικές σχέσεις δύναμης. Ο βασικός στόχος των παραπάνω είναι η από-πολιτικοποίηση των συμβάντων και η μετάθεση της συζήτησης σε απλά θέματα διαχείρισης, αποφεύγοντας κρίσιμα ερωτήματα όπως «γιατί», «ποιος ευθύνεται», «ποιος/α χάνει/κερδίζει» από τις καταστροφές. Είναι λοιπόν χρήσιμο να τις δούμε αναλυτικά γιατί αποτελούν επίδικα για τα κοινωνικά κινήματα και την αντισυστημική Αριστερά. Έχω λοιπόν εντοπίσει τέσσερα επιχειρήματα που χρησιμοποιούνται συχνά από την Δεξιά και τα ΜΜΕ.

Δεν υπάρχουν φυσικές καταστροφές

Το πρώτο λανθασμένο επιχείρημα/δικαιολογία είναι η χρήση του όρου «φυσικές καταστροφές». Η χρήση του υπονοεί την «φυσικότητα» των καταστροφών, ότι «φταίει η φύση», όπως είπε ο κ. Μητσοτάκης προχτές στη Βουλή «…οι επιθέσεις της φύσης θα εναλλάσσονται συχνότερα». Η χρήση του όρου «φυσικές καταστροφές» υποθέτει ότι υπάρχει μια και μοναδική φύση σε κατάσταση ισορροπίας, απείραχτη κάπου εκεί, στην οποία έχει συμβεί μια τυχαία ακραία διαταραχή, παραβλέποντας τις πολλές υφιστάμενες «φύσεις» οι οποίες συνεχώς ανακατασκευάζονται στην ανθρωπόκαινο περίοδο που ζούμε. Στη συνέχεια, σκόπιμα ταυτίζει ή στην καλύτερη περίπτωση συγχέει το φυσικό φαινόμενο που είναι αποτέλεσμα φυσικών διεργασιών, π.χ. πλημμύρες, σεισμοί, εκρήξεις ηφαιστείων με την καταστροφή η οποία είναι αποτέλεσμα κοινωνικών διαδικασιών, π.χ. ανυπαρξία αντιπλημμυρικών έργων, κατασκευές χωρίς αντι-σεισμικό υπολογισμό, γειτνίαση με ηφαίστειο λόγω εύφορης γης, κ.α. Καταστροφή συμβαίνει σε μια περιοχή και στους κατοίκους της λόγω της τοπικής τρωτότητας η οποία είναι διαφοροποιημένη από τόπο σε τόπο και είναι το αποτέλεσμα δράσεων ή παραλείψεων που έχουν γίνει στο παρελθόν, π.χ. ο σχεδιασμός και η υλοποίηση ή μη αντιπλημμυρικών/αντιπυρικών έργων, ο χωροταξικός σχεδιασμός, οι συνθήκες κατοίκησης, ο έλεγχος των υποδομών, η θεσμική ετοιμότητα, κ.α. Για τους παραπάνω λόγους, η έκθεση σε κίνδυνο και η τρωτότητα δεν έχουν μόνο τεχνικά και οργανωτικά χαρακτηριστικά. Αποτελούν κοινωνικές κατασκευές οι επιπτώσεις των οποίων είναι άνισες μεταξύ τόπων, μεταξύ κοινωνικών τάξεων, φύλων, εθνικοτήτων, κλάδων απασχόλησης και συνθηκών κατοίκησης, δηλαδή είναι βαθύτατα πολιτικές. Δεν υπάρχουν λοιπόν φυσικές καταστροφές, υπάρχουν καταστροφές, σκέτο.

Η κλιματική κρίση δεν φταίει για όλα

Η κλιματική κρίση είναι η μόνη υπεύθυνη για τις καταστροφές που προέρχονται από φυσικά φαινόμενα, αυτό είναι το δεύτερο επιχείρημα, συνέχεια του πρώτου. Η επίκληση της κλιματικής κρίσης γίνεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που είχε δεκαετίες πριν η χρήση του θεοκρατικού όρου «θεομηνίες», τον ακούσαμε όμως ξανά προχτές στην πρωθυπουργική ομιλία για τις πλημμύρες. Η κλιματική κρίση όντως αλλάζει τα πάντα, όπως γράφει η Ναόμι Κλάιν (Naomi Klein) και οι σημερινές ακραίες συνθήκες έχουν ξεπεράσει ορισμένα σχέδια πρόληψης που υπήρχαν. Αυτό όμως δεν αποτελεί επιχείρημα για τις επίσης ακραίες οργανωτικές αστοχίες αντιμετώπισης των καταστροφών. Αγνοώντας τα περί κοινωνικής κατασκευής της τρωτότητας, ο κυρίαρχος λόγος περιγράφει την κλιματική κρίση ως εξωτερικό παγκόσμιο πρόβλημα/απειλή, απέναντι στο οποίο όλοι οι τόποι, τα έμβια όντα και η φύση είναι πιθανά θύματα. Αδιαφορεί για τις προϋπάρχουσες έντονες κοινωνικές και χωρικές ανισότητες θεωρώντας λανθασμένα ότι όλοι οι τόποι και όλα τα έμβια όντα έχουν τον ίδιο βαθμό ευαλωτότητας. Στη συνέχεια προσεγγίζει τις καταστροφές σε συγκεκριμένους τόπους και σε συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες γενικεύοντας το πρόβλημα («μα το ίδιο δεν συμβαίνει παντού;»), αθροίζοντας ανόμοιες περιπτώσεις με σκοπό τη μετάθεση ευθυνών σε ένα ανώνυμο εχθρό/εισβολέα, χωρίς ενσώματη υπόσταση. Οι επιπτώσεις από τις καταστροφές λογίζονται ως εξωτερικές παράπλευρες απώλειες, δεν αποτελούν συμφυή και αναπόσπαστα στοιχεία των υφιστάμενων κοινωνικών, οικονομικών και οικολογικών σχέσεων. Το γεγονός ότι ζούμε σε άδικες και εκμεταλλευτικές κοινωνίες, με έντονες χωρο-κοινωνικές ανισότητες, όπου η φύση κατασκευάζεται και πωλείται ως εμπόρευμα, με άλλα λόγια σ’ αυτό που συνήθως αποκαλούμε καπιταλισμό, ούτε κατονομάζεται ούτε αμφισβητείται.

Οι λύσεις μέσω της αγοράς

Έχοντας κατοχυρώσει ότι δεν τίθεται θέμα αμφισβήτησης του υφιστάμενου status quo, το επόμενο βήμα είναι η αναζήτηση λύσεων εκεί που η αστική τάξη καταφεύγει πάντα, στην αγορά, στην ελεημοσύνη από το μεγάλο κεφάλαιο και στην ατομική ευθύνη. Αυτό είναι το τρίτο επιχείρημα. Η λίστα είναι γνωστή και δοκιμασμένη: ιδιωτικοποιήσεις, άμεσες επεμβάσεις με αναθέσεις σε τρίτους χωρίς διαφανείς διαδικασίες, βίαιη μετατροπή των χρήσεων γης προς περισσότερο εμπορικές (διάβαζε real estate, ανεμογεννήτριες, φωτοβολταϊκά), εμπορευματοποίηση και εισαγωγή «πράσινων» καταναλωτικών προϊόντων και συμπεριφορών (ηλεκτρικά αυτοκίνητα, χάρτινα καλαμάκια, ανακύκλωση κ.α.), υποχρεωτική ατομική ασφάλιση για καταστροφές και επαναφορά της πυρηνικής ενέργειας ως «πράσινης», η λίστα είναι μεγάλη. Δεν υποτιμώ την ατομική ευθύνη απέναντι στις οικολογικές καταστροφές που μας περιβάλλουν, ούτε τις κινηματικές εθελοντικές δράσεις κάθε είδους. Θέλω όμως να φωτίσω την υποκρισία και τη μεθοδευμένη απόκρυψη των ευθυνών από τους «μεγάλους υπεύθυνους» με τρία παραδείγματα. Oι επιχειρήσεις από τον παγκόσμιο Βορρά συνεχίζουν ανερυθρίαστα την εξόρυξη ορυκτών καυσίμων, χιλιάδες πολύ μεγάλα εμπορικά πλοία διασχίζουν τους ωκεανούς καίγοντας μαζούτ, όπως τα χιλιάδες αεροπλάνα που καίνε κηροζίνη διασχίζοντας τους ουρανούς. Αν λοιπόν ένας από τους στόχους ελέγχου της κλιματικής κρίσης είναι ο περιορισμός εκπομπών CO2, αυτοί οι τρεις μεγα-ρυπαντές —οι οποίοι παραμένουν ανεξέλεγκτοι— διοχετεύουν στην ατμόσφαιρα περισσότερο CO2 από όλα μαζί τα συμβατικά αυτοκίνητα σε όλο τον κόσμο! Παράλληλα κυβερνήσεις και παγκόσμιοι οργανισμοί χρηματοδοτούν έρευνες για τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης και θεσμοθετούν διεθνείς συμφωνίες όπως το απαράδεκτο εμπόριο ρύπων: οι πλούσιες χώρες του παγκόσμιου Βορρά, μαζί και η Ελλάδα, για να συνεχίσουν το business as usual, αγοράζουν δικαιώματα ρύπανσης CO2 από τις φτωχές χώρες του παγκόσμιου Νότου, ουσιαστικά πληρώνουμε άλλους να πεθάνουν για μας.

Οι «έξυπνες» τεχνολογίες δεν θα μας σώσουν

Το τέταρτο επιχείρημα αφορά στη σχεδόν θεολογική πίστη στις «έξυπνες» τεχνολογίες ως λύση στις πολύ-κρίσεις. Για τις κρίσεις από φυσικά φαινόμενα, κανείς δεν αμφισβητεί τις δυνατότητες που παρέχουν οι νέες τεχνολογίες, έξυπνες ή όχι, π.χ. για την πρόβλεψη και έγκαιρη προειδοποίηση εμφάνισης ακραίων καιρικών φαινομένων. Ήδη οι μετεωρολογικές προβλέψεις και τα μοντέλα έγκαιρης προειδοποίησης που χρησιμοποιούν έχουν σώσει ζωές σε όλο τον κόσμο. Ειδικά η ΕΜΥ και το Εθνικό Αστεροσκοπείο έχουν κάνει πολύ καλή δουλειά και έχουν ξεμπροστιάσει του «άριστους» της ΝΔ, γι’ αυτό εντελώς εκδικητικά θέλουν να καταργήσουν την ερευνητική αυτοτέλειά του και να το εντάξουν στο Υπουρ. Κλιματικής Αλλαγής. Το πρόβλημα βρίσκεται στην απόλυτη πίστη στις «έξυπνες» τεχνολογίες ως τη σύγχρονη τεχνο-διαχειριστική λύση έναντι καταστροφών, αγνοώντας το μείζον θέμα της άνισης τρωτότητας τόπων και κοινωνιών, η οποία έχει διαμορφωθεί από δράσεις στο παρελθόν. Και το χειρότερο: περιορίζουν τους διαθέσιμους πόρους από δράσεις μείωσης της τρωτότητας και αύξησης της ανθεκτικότητας τόπων και κοινωνιών, και αγνοούν δράσεις που μπορούν να γίνουν και με απλούς τρόπους, π.χ. η οικολογική ανθεκτικότητα με τα προστατευτικά δάση πάνω από οικισμούς και η χωροταξική ανθεκτικότητα με τον ανασχεδιασμό των χρήσεων γης. Αντ’ αυτών μεταθέτουν την ανθεκτικότητα στην αγορά πανάκριβων «έξυπνων» εργαλείων ανάλυσης και διαχείρισης κρίσεων από μεγάλες εταιρίες λογισμικού. Αντίστοιχα, η ασφάλεια των πολιτών από ευθύνη του κράτους και της αυτοδιοίκησης μετατίθεται στην υποχρέωση ατομικών ασφαλιστικών συμβολαίων. Ο τζίρος των αντίστοιχων κλάδων είναι διαρκώς αυξανόμενος σε όλο τον κόσμο, ενώ οι πόροι και οι δράσεις για να καταστούν τόποι και κοινωνίες συλλογικά πιο ανθεκτικές στην καλύτερη περίπτωση παραμένει στάσιμος ή περιορίζεται. Θυμίζω ότι, με έγκριση του κ. Πατούλη, ο κ. Μπακογιάννης χρησιμοποίησε 3.5 εκατ. ευρώ της Περιφέρειας Αττικής που είχαν δεσμευτεί για αντιπλημμυρικά έργα στην Αθήνα για το σκάνδαλο στην Πανεπιστημίου, αυτό που ονόμασε Μεγάλο Περίπατο. Και εσείς εδώ στη Θεσσαλία ξέρετε για την ομολογία της ΝΔ όταν απένταξαν αντιπλημμυρικά έργα αξίας πολλών εκατομμυρίων από το «Σχέδιο Ανασυγκρότησης και Ανθεκτικότητας», με την κυνική δικαιολογία ότι «δεν μπορούσαν να υλοποιηθούν άμεσα».

Η απο-πολιτικοποίηση της πολιτικής ή προς ένα μετα-πολιτικό καθεστώς με όχημα το περιβάλλον

Τα παραπάνω τέσσερα επιχειρήματα περί των καταστροφών από φυσικά φαινόμενα συγκροτούν έναν ιδιάζοντα απολίτικο λόγο που εκφέρεται από τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές δυνάμεις όπως η ΝΔ αλλά και την κεντρο-αριστερά. Τα περιβαλλοντικά θέματα και ιδίως οι καταστροφές συγκροτούν ιδανική αρένα στην οποία δομείται ο απολιτικός τους λόγος ή η μετα-πολιτική, όπως τελευταία ονομάζεται η απουσία πολιτικής. Η αυταπόδεικτη βεβαιότητα περί φυσικών καταστροφών, ότι δηλαδή προκαλούνται αποκλειστικά από την κλιματική κρίση, αυτό που συμβαίνει τώρα, συνοδεύεται από την άρνηση ή στην καλύτερη περίπτωση υποβάθμιση της σημασίας της τρωτότητας, αυτής που συσσωρεύτηκε από παλιά. Η συγχρονία υπερτερεί της διαχρονίας, ιδού η βάση της μετα-πολιτικής για το περιβάλλον: αδιαφορία για τις συνθήκες τρωτότητας σημαίνει ανύπαρκτα μέτρα πρόληψης και απουσία πολιτικών ουσιαστικής υποστήριξης της συλλογικής ανθεκτικότητας, δράσεις ιδιαίτερα κρίσιμες την εποχή της κλιματικής κρίσης όταν είναι γνωστό ότι ακραία καιρικά φαινόμενα θα εμφανίζονται όλο και πιο συχνά. Σημαίνει επίσης αδιαφορία για τις άνισες χωρο-κοινωνικές συνθήκες ευαλωτότητας, υποθέτοντας εσφαλμένα ότι όλοι και όλες είμαστε ίσοι απέναντι σε μια καταστροφή, λες και ο αγρότης της Θεσσαλίας είναι το ίδιο ευάλωτος με τον κάτοικο του Ψυχικού ή οι κάτοικοι στις φαβέλες του Ρίο με τους νεόπλουτους στις περιφραγμένες γειτονιές της ίδιας πόλης. Σημαίνει όμως και κάτι ακόμη πιο σοβαρό: αδιαφορία για την επόμενη μέρα, για την ουσιαστική παραγωγική και κοινωνική ανασυγκρότηση της Θεσσαλίας, η οποία δεν μπορεί να έχει ως υπόδειγμα την προ-πλημμυρών κατάσταση.

Ενώ λοιπόν η αστική τάξη τροφοδοτεί τη δυστοπία μιας παγκόσμιας καταστροφής διαστάσεων Αποκάλυψης (από την οποία υποθέτει ότι μπορεί να ξεφύγει όπως στο κινηματογραφικό φιλμ «Μην κοιτάς ψηλά»), στη Θεσσαλία και σε άλλες περιοχές του πλανήτη αυτή η τρομερή καταστροφή έχει ήδη συμβεί. Η διατήρηση και αναπαραγωγή του φόβου από παρόμοιες «αναπόφευκτες» λόγω της κλιματικής κρίσης καταστροφές («δεν υπάρχουν πια ανέμελα καλοκαίρια» είπε ο κ. Μητσοτάκης), αξιοποιείται από την εξουσία και αποτελεί τμήμα της πολιτισμικής πολιτικής του νεοφιλελευθερισμού, στην οποία η διαχείριση του φόβου μαζί με την επιτήρηση αποτελεί κεντρική επιδίωξη, όπως και ο έλεγχος της πληροφορίας και το damage control από τα ΜΜΕ.

Η προσέγγιση των καταστροφών και η χρήση της κλιματικής κρίσης από τη ΝΔ και τους όμοιούς της σε όλο τον κόσμο, υπογραμμίζει την άρνηση να ασχοληθούν σοβαρά μ’ αυτή και να αλλάξουν τις χωρο-κοινωνικές σταθερές της καθημερινής ζωής που την αναπαράγει, υποσχόμενοι μια ανέφικτη βιωσιμότητα και μια αόριστη και ανεπαρκή ανθεκτικότητα. Ή να το θέσω διαφορετικά: είναι πιο εύκολο να φανταστούν το τέλος του κόσμου σε ένα κλιματικό Αρμαγεδδώνα παρά να δουν τον Ελέφαντα στο Δωμάτιο και να φανταστούν την αλλαγή (ή καλύτερα το τέλος) των νεοφιλελεύθερων επιλογών που συνεχίζουν την καταστροφή του πλανήτη. Για πόσο καιρό ακόμη μπορούν οι αστικές δυνάμεις και οι κυβερνήσεις, όπως της ΝΔ, να νομιμοποιούν την ύπαρξή τους παρά τις συνεχείς κρίσεις ηγεμονίας που αντιμετωπίζουν όταν αφήνουν απροστάτευτους τους πολίτες; Δυστυχώς για όσο καιρό οι υποτελείς τάξεις και τα θύματα των καταστροφών του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού δεν αντιτάσσουν το δικό τους εναλλακτικό ηγεμονικό σχέδιο με κύριους αποδέκτες τους υποτελείς αυτής της κοινωνίας. Αυτό όμως χρειάζεται γνώση, οργάνωση, κινητοποιήσεις σε τοπικό και εθνικό επίπεδο και ριζοσπαστικές προσεγγίσεις, θέματα άγνωστα και αδιάφορα στις μέρες μας όπου κυριαρχούν Μεσσίες.

[Απο την εκδήλωση για τις πλημμύρες στα Τρίκαλα που συνδιοργάνωσαν οι: Κοινωνικός Χώρος Rossonero, Ελευθεριακή Συνέλευση Τρικάλων ΑΝΑΡΕΣ, Συλλογική Κουζίνα ΦΑΡΚΑΔΟΝΑΣ, ΣΤΕΚΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ - Κοινωνικό Κέντρο Αθήνας, Συλλογικη Κουζινα El Chef και η Αριστερή Αγωνιστική Συσπείρωση Μηχανικών ΑΡΑΓέΣ.]

Πηγή: Δίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα