Οι αντιπυρικές ζώνες δεν είναι πανάκεια

Πριν λίγες μέρες ο πρόεδρος της ομοσπονδίας δασοφυλάκων, Γ. Παπαδιάς, ανέβασε μια ανάρτηση στο facebook που συζητήθηκε πολύ. Την ανάρτησή του την αναδημοσιεύσαμε και την σχολιάσαμε εκτενώς. Ενα σημείο της ανάρτησής του αφορούσε τις λεγόμενες «αντιπυρικές ζώνες» που δημιουργήθηκαν, φέτος, σε πολλές περιοχές της Αττικής στα πλαίσια της Επιχείρησης «Χαρδαλιάδες» (ή μήπως «Δρυάδες»;) της Πολιτικής Προστασίας.

Αναρωτιόταν ο Γ. Παπαδιάς στην ανάρτησή του «Πότε επιτέλους θα σταματήσουν να πιπιλίζουν τη λέξη αντιπυρικές ζώνες, όταν η φωτιά κάνει βόλτες στην Εθνική Οδό, όταν περνάει το 2009 τη φυσική αντιπυρική ζώνη, τη Λίμνη Μαραθώνα;» και εμείς γράφαμε στο σχόλιό μας ότι «με δυνατό αέρα 7-8 μποφόρ οι καύτρες θα πετάξουν πάνω από τις αντιπυρικές ζώνες και θα σκορπιστούν μέχρι και ένα χιλιόμετρο μακρυά.» Επειδή έχουμε την κακή συνήθεια να τεκμηριώνουμε ό,τι γράφουμε, θα κάνουμε μια χρονική περιήγηση στη λίμνη του Μαραθώνα για να διαπιστώσουμε πόσο αντιπυρική είναι τελικά ακόμα και η λίμνη.

To 2011, στα πλαίσια της συλλογής βελανιδιών για τις σποροφυτεύσεις σε εκτάσεις καμένες από την πυρκαγιά του 2009, βρεθήκαμε σε έναν λόφο με βελανιδιές στο Καπανδρίτι. Η θέα προς τη λίμνη του Μαραθώνα ήταν εκπληκτική.

Η φωτογραφία έχει ληφθεί δύο χρόνια μετά την πυρκαγιά του 2009, που έκαψε το νοτιο-ανατολικό τμήμα της λίμνης. Ο προσανατολισμός της φωτογραφίας είναι από βορρά προς νότο. Στο βάθος (νότια) φαίνονται οι πλαγιές του Αγ. Στεφάνου, στις οποίες έχει ξεκινήσει η φυσική αναγέννηση των καμένων. Σε πρώτο πλάνο (βόρεια) φαίνονται τα παράλια της λίμνης, που ευτυχώς δεν κάηκαν τότε.

Το 2019, δέκα χρόνια μετά την πυρκαγιά του 2009, μπορούμε να δούμε από φωτογραφία του Street View ότι η φυσική αναγέννηση έχει προχωρήσει σημαντικά και έχει ξαναδημιουργήσει δάση.

Λήψη εικόνας Street View: Φεβρουάριος 2019

Η φωτογραφία αυτή έχει τον αντιδιαμετρικό προσανατολισμό της προηγούμενης (από νότο προς βορρά). Στο βάθος (βόρεια) φαίνεται ο λόφος με τις βελανιδιές στο Καπανδρίτι και σε πρώτο πλάνο το αναγεννημένο δάσος στον Άγιο Στέφανο. Τα παράλια της λίμνης είναι καταπράσινα.

Σήμερα, το 2021, λίγες βδομάδες μετά την πυρκαγιά της Βαρυμπόμπης που έφτασε μέχρι τον Άγιο Στέφανο, επισκεφθήκαμε τη λίμνη και διαπιστώσαμε την τραγική πραγματικότητα. Η προστασία των δασών είναι μια σύνθετη διαδικασία διαχείρισης. Οι αντιπυρικές ζώνες δεν είναι πανάκεια.

Στην φωτογραφία που ελήφθη από το ίδιο σημείο με την φωτογραφία του 2019 (με προσανατολισμό από νότο προς βορρά) φαίνεται, σε πρώτο πλάνο, το καμένο νοτιο-δυτικό τμήμα της λίμνης, στην περιοχή του Αγίου Στεφάνου. Στο βάθος φαίνεται και το βόρειο τμήμα της λίμνης που ευτυχώς δεν κάηκε. Φαίνεται όμως και κάτι άλλο. Η φωτιά που ξεκίνησε με άπνοια από την Βαρυμπόμπη και επεκτάθηκε μέχρι τα νοτιο-δυτικά παράλια της λίμνης, στον Άγιο Στέφανο, υπερπήδησε την φυσική αντιπυρική ζώνη της λίμνης Μαραθώνα και μεταδόθηκε στο απέναντι τμήμα της λίμνης (στη μέση της φωτογραφίας).

Στον χάρτη με τις καμένες εκτάσεις (κόκκινο χρώμα) της λίμνης Μαραθώνα φαίνεται
το μικρό πάνω τμήμα της λίμνης που κάηκε από την φωτιά που υπερπήδησε την λίμνη.
[Χαρτογραφικά Δεδομένα Πυρκαγιών του ΕΠαΔαΠ]

Δεν πρόκειται για την επιβεβαίωση κανενός Παπαδιά. Πρόκειται γι' αυτούς τους «Χαρδαλιάδες» της κεντρικής και της τοπικής διοίκησης (συγκαταλέγεται σ' αυτούς και ο δήμαρχος Ραφήνας) που με λόγια και έργα Α(Χ)ΡΙΣΤΕΙΑΣ επιχειρούν να εξαφανίσουν τα εναπομείναντα δασικά οικοσυστήματα και να τα μετατρέψουν σε «σεληνιακά τοπία». Εκμεταλλεύονται, βέβαια, την παθητικότητα και την αδράνεια μιας κοινωνίας ηττημένης, φοβισμένης και εν πολλοίς εγκλωβισμένης στα αναπτυξιακά ιδεολογήματα του καπιταλισμού. Ας γνωρίζουν, όμως, ότι ο ρους της ιστορίας είναι ελικοειδής...

Επιστροφή στο μέλλον. H φωτογραφία έχει ληφθεί πριν την πυρκαγιά του 2009 από το ίδιο σημείο. Την δανειστήκαμε από το facebook. «Το πριν που σταθήκαμε ανίκανοι να κρατήσουμε», γράφει η ανάρτηση. Εμείς, δεν θα σταματήσουμε να δουλεύουμε ενάντια στο καμένο σήμερα, για το αναγεννημένο μετά. Συνολικά.