Σε "υποδοχέα" των παντοειδών πιέσεων (γεωργικών δραστηριοτήτων, οικιστικών επεκτάσεων, έργων υποδομών) μετατρέπονται οι θαμνώδους και χαμηλής βλάστησης εκτάσεις, κυρίως δασικού χαρακτήρα, με αποτέλεσμα την εικοσαετία 1987-2007 να έχουν αλλάξει χρήση περί τα πέντε εκατομμύρια στρέμματα του πολύτιμου αυτού φυσικού πόρου.
Βασική αιτία η διαχρονική απουσία χωροταξικού σχεδιασμού, που εξαντλείται σε εμβαλωματικές εφαρμογές νομιμοποίησης υφιστάμενων καταστάσεων, αλλά και η έλλειψη διαχειριστικών εργαλείων (δασικοί χάρτες, δασολόγιο, Κτηματολόγιο, γεωργικά μητρώα κ.λπ.). Τα στοιχεία αυτά συνοδεία συμπερασμάτων περιλαμβάνονται στην έκδοση «Η Ελλάδα τότε και τώρα: Διαχρονική χαρτογράφηση των καλύψεων γης 1987-2007», την οποία παρουσίασε χθες το WWF Ελλάς σε ημερίδα.
Στην έκδοση αποτυπώνεται η διαχρονική, συνεχής και άναρχη μείωση των φυσικών εκτάσεων προς όφελος της επέκτασης της γεωργικής γης, των υποδομών και των οικισμών. Έτσι, κατά την εικοσαετία 1987-2007, σε αριθμούς, επήλθαν οι εξής μεταβολές στις καλύψεις γης: τα δάση μειώθηκαν συνολικά κατά 1.311.382 στρέμματα, οι εκτάσεις θαμνώδους και χαμηλής βλάστησης μειώθηκαν συνολικά κατά 4.886.431 στρέμματα, οι γεωργικές εκτάσεις αυξήθηκαν κατά 5.736.939 στρέμματα και οι λοιπές καλύψεις (δόμηση, έργα υποδομής κ.λπ.) αυξήθηκαν κατά 333.675 στρέμματα.
Σημαντικές αλλαγές εντοπίζει η έκθεση και στη μετατόπιση των καλύψεων γης ανάμεσα σε διαφορετικές περιοχές. Χαρακτηριστική είναι η αντίφαση που αναδεικνύεται κατά την εξέταση των γεωργικών εκτάσεων στα γεωγραφικά διαμερίσματα Ιονίων Νήσων και Πελοποννήσου. Στα Ιόνια Νησιά, σχεδόν 289.000 στρέμματα φυσικής γης (12,6% της συνολικής έκτασης) μετατράπηκαν σε γεωργική. Από την άλλη πλευρά, φαίνεται ότι εγκαταλείπεται η αγροτική παραγωγή στα ορεινά της χώρας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Πελοπόννησο, όπου 1.390.000 στρέμματα γεωργικής γης μετατράπηκαν διαχρονικά σε άλλες καλύψεις.
Στα βασικά της συμπεράσματα διαπιστώνεται πως οι πλέον θιγόμενες φυσικές εκτάσεις είναι οι περιοχές χαμηλής βλάστησης, οι οποίες, κατά κύριο λόγο, απορροφούν τις πιέσεις επέκτασης της γεωργικής γης, των οικισμών και των υποδομών. Οι εκτάσεις αυτές σε μεγάλο βαθμό συμπίπτουν με τις δασικές εκτάσεις, οι οποίες συχνά βρίσκονται στο επίκεντρο πολλαπλών πιέσεων για εκμετάλλευση.
Σε μικρότερο βαθμό οι ανθρωπογενείς πιέσεις εκδηλώνονται εις βάρος των θαμνότοπων, ενώ ακόμη λιγότερο επηρεάζονται άμεσα τα δάση. Αυτά παρουσιάζουν συχνά οπισθοχώρηση σε χαμηλότερους τύπους βλάστησης, γεγονός που συνδέεται με την επίδραση των πυρκαγιών. Οι γεωργικές εκτάσεις επίσης απορροφούν ένα πολύ μεγάλο μέρος των ανθρωπογενών πιέσεων για οικιστικές επεκτάσεις και εγκατάσταση υποδομών.
Η συνταγή αποχαρακτηρισμού δασικών εκτάσεων
Στην έκδοση... εντοπίζεται και η συνταγή των αποχαρακτηρισμών των δασικών οικοσυστημάτων μέσω πολλών διαδοχικών βημάτων. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται:
"Η απευθείας μετατροπή π.χ. ενός δάσους σε τεχνητή επιφάνεια είναι σπάνια και συνοδεύεται από πολλές νομικές περιπλοκές. Η σταδιακή αλλαγή ενός δάσους, όμως, μέσω επαναλαμβανόμενων πυρκαγιών, και η μετέπειτα κατάληψή της από τεχνητές καλύψεις, με ή χωρίς το πραγματικό ή ενίοτε ψευδώς βεβαιούμενο ενδιάμεσο στάδιο της γεωργικής χρήσης, είναι ένα πρότυπο που επιβεβαιώνεται πολύ συχνά από την εμπειρία.
Το πρότυπο αυτό μπορεί να είναι το αποτέλεσμα συστηματικής προσπάθειας αλλαγής της χρήσης μιας περιοχής, ενώ σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλώνεται σε περιοχές όπου για συγκυριακούς λόγους έχει επέλθει αλλαγή της φυσιογνωμίας της βλάστησης". [σελ. 345]
Όσον αφορά τη μείωση των δασών επισημαίνεται ότι ευθύνονται οι πυρκαγιές και ανθρωπογενείς πιέσεις, όμως σε αριθμό στρεμμάτων η μείωση δεν είναι τόσο εμφανής διότι αυξάνονται οι δασοσκεπείς εκτάσεις σε περιοχές όπου εγκαταλείπεται η κτηνοτροφία ή η καλλιέργεια οριακών γαιών.
«Η συγκεκριμένη έκδοση εστιάζει στις χωρικές μεταβολές και τις πιέσεις πάνω στον φυσικό χώρο και τα οικοσυστήματα. Είναι η πρώτη φορά που απεικονίζονται οι καλύψεις γης για όλη την Ελλάδα σε βάθος εικοσαετίας, ανοίγοντας μια ουσιαστική συζήτηση για την εξέλιξη και διαχείριση του χώρου στην Ελλάδα. Η αποτυχία στην αποτελεσματική διαχείριση αυτών των αλλαγών δεν θα λειτουργήσει μονάχα εις βάρος του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά εν τέλει θα υποσκάψει και την ίδια την προοπτική ανάπτυξης της χώρας μας, ειδικά μάλιστα σε ό,τι αφορά τους οικονομικούς κλάδους του τουρισμού και του πρωτογενούς τομέα» σημείωσε ο διευθυντής του WWF Ελλάς Δ. Καραβέλλας.
Λ.ΣΤ.
πηγή: Η ΑΥΓΗ
Χάνονται θαμνώδεις και χαμηλής βλάστησης εκτάσεις δασικού χαρακτήρα - Βασική αιτία η διαχρονική απουσία χωροταξικού σχεδιασμού και η έλλειψη δασικών χαρτών, δασολογίου, γεωργικών μητρώων
Στην έκδοση αποτυπώνεται η διαχρονική, συνεχής και άναρχη μείωση των φυσικών εκτάσεων προς όφελος της επέκτασης της γεωργικής γης, των υποδομών και των οικισμών. Έτσι, κατά την εικοσαετία 1987-2007, σε αριθμούς, επήλθαν οι εξής μεταβολές στις καλύψεις γης: τα δάση μειώθηκαν συνολικά κατά 1.311.382 στρέμματα, οι εκτάσεις θαμνώδους και χαμηλής βλάστησης μειώθηκαν συνολικά κατά 4.886.431 στρέμματα, οι γεωργικές εκτάσεις αυξήθηκαν κατά 5.736.939 στρέμματα και οι λοιπές καλύψεις (δόμηση, έργα υποδομής κ.λπ.) αυξήθηκαν κατά 333.675 στρέμματα.
Σημαντικές αλλαγές εντοπίζει η έκθεση και στη μετατόπιση των καλύψεων γης ανάμεσα σε διαφορετικές περιοχές. Χαρακτηριστική είναι η αντίφαση που αναδεικνύεται κατά την εξέταση των γεωργικών εκτάσεων στα γεωγραφικά διαμερίσματα Ιονίων Νήσων και Πελοποννήσου. Στα Ιόνια Νησιά, σχεδόν 289.000 στρέμματα φυσικής γης (12,6% της συνολικής έκτασης) μετατράπηκαν σε γεωργική. Από την άλλη πλευρά, φαίνεται ότι εγκαταλείπεται η αγροτική παραγωγή στα ορεινά της χώρας, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την Πελοπόννησο, όπου 1.390.000 στρέμματα γεωργικής γης μετατράπηκαν διαχρονικά σε άλλες καλύψεις.
Στα βασικά της συμπεράσματα διαπιστώνεται πως οι πλέον θιγόμενες φυσικές εκτάσεις είναι οι περιοχές χαμηλής βλάστησης, οι οποίες, κατά κύριο λόγο, απορροφούν τις πιέσεις επέκτασης της γεωργικής γης, των οικισμών και των υποδομών. Οι εκτάσεις αυτές σε μεγάλο βαθμό συμπίπτουν με τις δασικές εκτάσεις, οι οποίες συχνά βρίσκονται στο επίκεντρο πολλαπλών πιέσεων για εκμετάλλευση.
Σε μικρότερο βαθμό οι ανθρωπογενείς πιέσεις εκδηλώνονται εις βάρος των θαμνότοπων, ενώ ακόμη λιγότερο επηρεάζονται άμεσα τα δάση. Αυτά παρουσιάζουν συχνά οπισθοχώρηση σε χαμηλότερους τύπους βλάστησης, γεγονός που συνδέεται με την επίδραση των πυρκαγιών. Οι γεωργικές εκτάσεις επίσης απορροφούν ένα πολύ μεγάλο μέρος των ανθρωπογενών πιέσεων για οικιστικές επεκτάσεις και εγκατάσταση υποδομών.
Η συνταγή αποχαρακτηρισμού δασικών εκτάσεων
Στην έκδοση... εντοπίζεται και η συνταγή των αποχαρακτηρισμών των δασικών οικοσυστημάτων μέσω πολλών διαδοχικών βημάτων. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται:
"Η απευθείας μετατροπή π.χ. ενός δάσους σε τεχνητή επιφάνεια είναι σπάνια και συνοδεύεται από πολλές νομικές περιπλοκές. Η σταδιακή αλλαγή ενός δάσους, όμως, μέσω επαναλαμβανόμενων πυρκαγιών, και η μετέπειτα κατάληψή της από τεχνητές καλύψεις, με ή χωρίς το πραγματικό ή ενίοτε ψευδώς βεβαιούμενο ενδιάμεσο στάδιο της γεωργικής χρήσης, είναι ένα πρότυπο που επιβεβαιώνεται πολύ συχνά από την εμπειρία.
Το πρότυπο αυτό μπορεί να είναι το αποτέλεσμα συστηματικής προσπάθειας αλλαγής της χρήσης μιας περιοχής, ενώ σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλώνεται σε περιοχές όπου για συγκυριακούς λόγους έχει επέλθει αλλαγή της φυσιογνωμίας της βλάστησης". [σελ. 345]
Όσον αφορά τη μείωση των δασών επισημαίνεται ότι ευθύνονται οι πυρκαγιές και ανθρωπογενείς πιέσεις, όμως σε αριθμό στρεμμάτων η μείωση δεν είναι τόσο εμφανής διότι αυξάνονται οι δασοσκεπείς εκτάσεις σε περιοχές όπου εγκαταλείπεται η κτηνοτροφία ή η καλλιέργεια οριακών γαιών.
«Η συγκεκριμένη έκδοση εστιάζει στις χωρικές μεταβολές και τις πιέσεις πάνω στον φυσικό χώρο και τα οικοσυστήματα. Είναι η πρώτη φορά που απεικονίζονται οι καλύψεις γης για όλη την Ελλάδα σε βάθος εικοσαετίας, ανοίγοντας μια ουσιαστική συζήτηση για την εξέλιξη και διαχείριση του χώρου στην Ελλάδα. Η αποτυχία στην αποτελεσματική διαχείριση αυτών των αλλαγών δεν θα λειτουργήσει μονάχα εις βάρος του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά εν τέλει θα υποσκάψει και την ίδια την προοπτική ανάπτυξης της χώρας μας, ειδικά μάλιστα σε ό,τι αφορά τους οικονομικούς κλάδους του τουρισμού και του πρωτογενούς τομέα» σημείωσε ο διευθυντής του WWF Ελλάς Δ. Καραβέλλας.
Λ.ΣΤ.
πηγή: Η ΑΥΓΗ
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
*** Τα ανώνυμα σχόλια δεν θα δημοσιεύονται πάντα. ***