«Στις δημοτικές εκλογές του 1957 (επί δικτατορίας Καραμανλή) η ΕΔΑ κατάφερε να αποσπάσει την Θεσσαλονίκη, παίρνοντας είκοσι-εφτά έδρες στο δημοτικό συμβούλιο και αφήνοντας στην Δεξιά μόνον τέσσερις έδρες. Παρακολούθησα, ενεργώς, την ευέλικτη τακτική των τοπικών αριστερών, που, επί δημαρχίας των, κατόρθωσαν να κερδίσουν αρκετά πράματα, γιατί η μάχη (παρά την συντριπτική πλειοψηφία της ΕΔΑ) δεν ήταν διόλου εύκολη, αφού η Νομαρχία Θεσσαλονίκης και το φασιστικό Κράτος αντιδρούσαν συνεχώς – π.χ. ο εκεί νομάρχης, ο πεισματάρης στρατηγός Καραμπότσος, απαιτούσε πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων ακόμη και για τους οδοκαθαριστές που προσλάμβανε ο Δήμος και που, εννοείται, ήσανε αριστεροί.
Τότε ανέκυψε και το σκάνδαλο της μετονομασίας της Πλατείας Ιωάννου Μεταξά (πρόκειται για το γνωστό Βαρδάρι), που, παλιότερα, έφερε το επίσημο όνομα Πύλη Αξιού. Το δημοτικό συμβούλιο, με μια μετριοπαθή απόφαση, βάφτισε το κακόφημο Βαρδάρι, Πλατεία Αλεξάνδρου Σβώλου. Η Δεξιά φρύαξε. Επακολούθησαν άγριοι καβγάδες. Στο τέλος, εδόθη, σαν συμβιβαστική λύση, η φόρμουλα Πλατεία Ομονοίας. Είναι η εποχή που, για πρώτη φορά, συνειδητοποίησα την τεράστια σημασία που είχε το θέμα της ονοματοθεσίας των οδών και πλατειών.
Φυσικά, οι μετονομασίες των οδών και πλατειών ανάγονται στο γενικότερο θέμα των μετονομασιών των τοπονυμίων, που μέσα σε λίγες δεκαετίες άλλαξαν ριζικά (και επί το εθνικώτερον) το πρόσωπο της χώρας μας. Οι σχετικές επιτροπές, με καθοδηγητή τον αρχιπατριώτη Νικόλαο Πολίτη, εξαφάνισαν δια παντός τα σλαβικά και τούρκικα και αρβανίτικα ονόματα των χωριών και των πόλεων και των βουνών και των ποταμών της Ελλάδας, σκορπίζοντας εδώ-εκεί νέα ονόματα τελείως αρχαιοπρεπή και ηλίθια. Έτσι, η Βοστίτζα έγινε Αίγιον, το Γιδά βαφτίστηκε Αλεξάνδρεια και τα ποτάμια Βαρδάρης και Μαρίτζα απόχτησαν αντιστοίχως τα ονόματα Αξιός και Έβρος. Η προγονοπληξία ήταν (και είναι) τόσο μεγάλη, που ακόμη και η Καλαμάτα έλαβε το αρχαίο όνομα Καλάμαι. Όταν αποκαλύφθηκε ότι αι αρχαίαι Καλάμαι δεν είχαν καμιά τοπογραφική σχέση με την Καλαμάτα, το Κράτος μας ξαναγύρισε στα κλασμένα μαρούλια – δηλαδή, στο δοκιμασμένο λαϊκό όνομα Καλαμάτα. Οι επιτροπές μετονομασίας των τοπονυμίων εξακολουθούν να υφίστανται. Μάλιστα, επί Χούντας, ανέπτυξαν ιδιαίτερη δραστηριότητα. [...]
Στο πρώτο κεφάλαιο αυτής της μελέτης θα εξετάσω την ονοματοθεσία των οδών και πλατειών της Μείζονος Αθήνας, ενώ το αντικείμενο του δευτέρου κεφαλαίου είναι η Μείζων Θεσσαλονίκη.[...]»
Τότε ανέκυψε και το σκάνδαλο της μετονομασίας της Πλατείας Ιωάννου Μεταξά (πρόκειται για το γνωστό Βαρδάρι), που, παλιότερα, έφερε το επίσημο όνομα Πύλη Αξιού. Το δημοτικό συμβούλιο, με μια μετριοπαθή απόφαση, βάφτισε το κακόφημο Βαρδάρι, Πλατεία Αλεξάνδρου Σβώλου. Η Δεξιά φρύαξε. Επακολούθησαν άγριοι καβγάδες. Στο τέλος, εδόθη, σαν συμβιβαστική λύση, η φόρμουλα Πλατεία Ομονοίας. Είναι η εποχή που, για πρώτη φορά, συνειδητοποίησα την τεράστια σημασία που είχε το θέμα της ονοματοθεσίας των οδών και πλατειών.
Φυσικά, οι μετονομασίες των οδών και πλατειών ανάγονται στο γενικότερο θέμα των μετονομασιών των τοπονυμίων, που μέσα σε λίγες δεκαετίες άλλαξαν ριζικά (και επί το εθνικώτερον) το πρόσωπο της χώρας μας. Οι σχετικές επιτροπές, με καθοδηγητή τον αρχιπατριώτη Νικόλαο Πολίτη, εξαφάνισαν δια παντός τα σλαβικά και τούρκικα και αρβανίτικα ονόματα των χωριών και των πόλεων και των βουνών και των ποταμών της Ελλάδας, σκορπίζοντας εδώ-εκεί νέα ονόματα τελείως αρχαιοπρεπή και ηλίθια. Έτσι, η Βοστίτζα έγινε Αίγιον, το Γιδά βαφτίστηκε Αλεξάνδρεια και τα ποτάμια Βαρδάρης και Μαρίτζα απόχτησαν αντιστοίχως τα ονόματα Αξιός και Έβρος. Η προγονοπληξία ήταν (και είναι) τόσο μεγάλη, που ακόμη και η Καλαμάτα έλαβε το αρχαίο όνομα Καλάμαι. Όταν αποκαλύφθηκε ότι αι αρχαίαι Καλάμαι δεν είχαν καμιά τοπογραφική σχέση με την Καλαμάτα, το Κράτος μας ξαναγύρισε στα κλασμένα μαρούλια – δηλαδή, στο δοκιμασμένο λαϊκό όνομα Καλαμάτα. Οι επιτροπές μετονομασίας των τοπονυμίων εξακολουθούν να υφίστανται. Μάλιστα, επί Χούντας, ανέπτυξαν ιδιαίτερη δραστηριότητα. [...]
Στο πρώτο κεφάλαιο αυτής της μελέτης θα εξετάσω την ονοματοθεσία των οδών και πλατειών της Μείζονος Αθήνας, ενώ το αντικείμενο του δευτέρου κεφαλαίου είναι η Μείζων Θεσσαλονίκη.[...]»
Πηγή: Eagainst.com
Ο Καρυωτάκης εχει συμπυκνώσει το τι αντιπροσωπεύουν για τη ζωή παρόμοιες μεγαλοστομίες: "Θάνατος οἱ λεροί, ἀσήμαντοι δρόμοι
ΑπάντησηΔιαγραφήμὲ τὰ λαμπρά, μεγάλα ὀνόματά τους",