Ενα ακόμα δασοκτόνο ΠΔ

Με συνεργασία υπουργείου Περιβάλλοντος και ΣτΕ

Την προηγούμενη εβδομάδα επισημάναμε ότι το ΣτΕ, με την έγκριση των βασικών στοιχείων του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος για τον ορισμό του δάσους και των δασικών εκτάσεων, που του έστειλε για συνταγματικό έλεγχο ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Ι. Τσιρώνης, «θάβει» την απόφασή του 32/2013, με την οποία έγινε αποδεκτός ο επιστημονικός ορισμός του δάσους και (το σπουδαιότερο) κρίθηκε ότι δεν απαιτείται η εισαγωγή αριθμητικών δεδομένων για την ελάχιστη επιφάνεια και το βαθμό συγκόμωσης. Θυμίσαμε, ότι με την εν λόγω απόφαση (32/2013) του ΣτΕ έγινε αποδεκτή, μετά από πολλά χρόνια, η απόφαση 27/1999 του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου, που δεν είχε γίνει αποδεκτή από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Γεωργίας. Από το 1980, με απόφαση του τότε υφυπουργού Γεωργίας, είχαν εισαχθεί αριθμητικά δεδομένα στον ορισμό του δάσους, ενώ η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Γεωργίας προγραμμάτιζε από τότε να αυξήσει τα ποσοστά των αριθμητικών δεδομένων στον ορισμό του δάσους, πράγμα που έγινε με το δασοκτόνο νόμο 3208/2003.

Οι συντάκτες του σχεδίου ΠΔ για τον ορισμό του δάσους, προκειμένου να διασκεδάσουν τις άσχημες εντυπώσεις που δημιουργούνται από την ανατροπή της απόφασης 32/2013 του ΣτΕ, στα «έχοντας υπόψη», που συνοδεύουν τις διατάξεις του ΠΔ, αναφέρονται και στην απόφαση 32/2013. Ομως, το Τμήμα του ΣτΕ που επεξεργάστηκε το σχέδιο ΠΔ απαίτησε να απαλειφθεί αυτή η αναφορά από τα «έχοντας υπόψη» και να περάσει στο κείμενο της αιτιολογικής έκθεσης που συνοδεύει το ΠΔ και πηγαίνει για υπογραφή στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Ετσι, στο ΠΔ που θα δημοσιευτεί το επόμενο διάστημα στο ΦΕΚ δε θα υπάρχει καμία αναφορά στην απόφαση 32/2013 του ΣτΕ. Μ’ αυτή την αλλαγή, το Τμήμα του ΣτΕ παραδέχεται -εμμέσως πλην σαφώς- ότι αυτό το ΠΔ βρίσκεται σε πλήρη σύγκρουση με την απόφαση 32/2013.

Με την εισαγωγή αριθμητικών δεδομένων και συγκεκριμένα των 700 τετραγωνικών μέτρων ως ελάχιστης επιφάνειας και του 25% ως βαθμού συγκόμωσης, προκειμένου να αναγνωριστεί ως δάσος μια έκταση, θα προκληθεί μεγάλη ζημιά στο δασικό πλούτο της χώρας. Γι' αυτό και οι υπηρεσιακοί παράγοντες της Διεύθυνσης Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος επέμεναν στην άμεση εφαρμογή της απόφασης 32/2013 του ΣτΕ, παρά τις πιέσεις που τους ασκούνταν. Γνώριζαν, ότι τόσο ανώτερα στελέχη του υπουργείου Περιβάλλοντος όσο και ίδια η πολιτική ηγεσία του υπουργείου (της συγκυβέρνησης Τσίπρα-Καμμένου) ήταν υπέρ της συρρίκνωσης του δασικού πλούτου της χώρας στο όνομα μιας ψευδεπίγραφης καπιταλιστικής ανάπτυξης.

Δεν είναι μόνο τα αριθμητικά δεδομένα που εισάγονται στον ορισμό του δάσους και των δασικών εκτάσεων με το δασοκτόνο ΠΔ. Υπάρχει επίσης το σημαντικό ζήτημα για την ίδια τη φύση των φρυγάνων. Αν, δηλαδή, αυτά που καλύπτουν σημαντικές εκτάσεις στην Ελλάδα -και ιδιαίτερα στις περιοχές που δεν ισχύει το τεκμήριο του δημοσίου- αποτελούν σημαντικό στοιχείο της δασοβιοκοινότητας και αν οι εκτάσεις που καλύπτονται απ' αυτά είναι χορτολιβαδικές ή δασικές εκτάσεις. Θυμίζουμε, καταρχάς, ότι με μια προβληματική και κατευθυνόμενη γνωμάτευση του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών (ΤΣΔ) η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Γεωργίας κατέταξε στις αρχές της δεκαετίας του ‘80 τα φρύγανα στις χορτολιβαδικές εκτάσεις. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα στις περιοχές που δεν ισχύει το τεκμήριο του δημοσίου να οργιάζει η δόμηση πολυτελών κατασκευών.

Το 2010, με υπουργό την Τ. Μπιρμπίλη, η Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος, μετά από εισήγηση του Τεχνικού Συμβουλίου Δασών, έστειλε στην υπουργό εγκύκλιο στην οποία οι φρυγανικές εκτάσεις χαρακτηρίζονταν δασικές. Αυτή η εγκύκλιος προκάλεσε την οργή του τότε Ειδικού Γραμματέα Δασών και της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου και η εγκύκλιος δεν έγινε αποδεκτή.

Ακολούθησε η απόφαση 32/2013 της Ολομέλειας του ΣτΕ, με την οποία οι εκτάσεις που καλύπτονται από φρύγανα θεωρούνται δασικές. Αυτό όμως δεν άρεσε τόσο στον πρώην Ειδικό Γραμματέα Δασών όσο και στις πολιτικές ηγεσίες των κυβερνήσεων από το 2013 μέχρι σήμερα. Ετσι, πέρα από την απουσία αριθμητικών δεδομένων στον ορισμό του δάσους και των δασικών εκτάσεων, και ο χαρακτηρισμός των φρυγανικών εκτάσεων ως δασικών απετέλεσε αιτία πολέμου ενάντια στην απόφαση 32/2013 του ΣτΕ.

Η συγκυβέρνηση Σαμαρά-Βενιζέλου, με διάταξη που εισήγαγε στο δασοκτόνο νόμο 4280/2014, χαρακτήρισε τις φρυγανικές εκτάσεις ως χορτολιβαδικές! Αντισυνταγματικές διατάξεις νόμων μπορεί να προσβληθούν στο ΣτΕ (μετά την έκδοση διοικητικών πράξεων) και -θεωρητικά μιλώντας- υπάρχει περίπτωση να κριθούν απ' αυτό ως αντισυνταγματικές. Αυτή η προοπτική -έστω και ως πιθανή και όχι σίγουρη- φαίνεται πως φόβισε τον οικολογούντα αναπληρωτή υπουργό Περιβάλλοντος Ι. Τσιρώνη. Ετσι, είτε σε συνεργασία του υπουργού με υπηρεσιακούς παράγοντες είτε κατόπιν εντολής του υπουργού, προστέθηκε στο σχέδιο ΠΔ διάταξη, σύμφωνα με την οποία οι εκτάσεις που καλύπτονται από φρυγανική βλάστηση θεωρούνται χορτολιβαδικές. Τη διάταξη αυτή την αποδέχτηκε το Τμήμα του ΣτΕ που επεξεργάστηκε το σχέδιο ΠΔ, καταπατώντας βάναυσα την αντίθετη πρόβλεψη της απόφασης 32/2013 της Ολομέλειας του ΣτΕ. Ετσι, σφραγίστηκε η κατάταξη των φρυγανικών εκτάσεων στις χορτολιβαδικές, γιατί θα είναι αδύνατο να κριθεί από το ΣτΕ η διάταξη αυτή του ΠΔ για τα φρύγανα ως αντισυνταγματική.

Οι υπηρεσιακοί παράγοντες της Διεύθυνσης Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος δεν περιορίστηκαν στον αποχαρακτηρισμό των φρυγανικών εκτάσεων που βαφτίστηκαν χορτολιβαδικές. Πήγαν ακόμα παραπέρα. Εισήγαγαν διάταξη σύμφωνα με την οποία οι χορτολιβαδικές εκτάσεις που βρίσκονται σε υψόμετρο μέχρι 100 μέτρα από τη θάλασσα, με μέση και μέγιστη εδαφική κλίση 8% και 12% αντίστοιχα, θα θεωρούνται μετά τη δημοσίευση του ΠΔ στο ΦΕΚ πεδινές εκτάσεις. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα οι χορτολιβαδικές αυτές εκτάσεις, στις οποίες συμπεριλαμβάνονται και οι φρυγανικές, να φύγουν από την εποπτεία και προστασία των δασικών υπηρεσιών και να παραδοθούν βορά στη δόμηση πολυτελών κατοικιών, ιδιαίτερα στα νησιά του Ιονίου, την Κρήτη, τη Σάμο, τη Χίο, τη Λέσβο, τις Κυκλάδες, τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα και τους καλλικρατικούς δήμους της Δυτικής και Ανατολικής Μάνης, όπου δεν ισχύει το τεκμήριο του δημοσίου. Μ' αυτή την διάταξη θα γίνει το «έλα να δεις» σ' αυτές τις περιοχές, όπως επιδιώκουν τα μεγάλα συμφέροντα εδώ και δεκαετίες.

Ο τερατώδης χαρακτήρας αυτής της διάταξης φαίνεται από το ότι σε υψόμετρο μέχρι τα 100 μέτρα οι χορτολιβαδικές εκτάσεις θα θεωρούνται πεδινές, ενώ από το 100 μέτρα και πάνω θα εξακολουθήσουν να χαρακτηρίζονται ως χορτολιβαδικές!

Γεράσιμος Λιόντος

Πηγή: ΚΟΝΤΡΑ