Για τα πλημμυρικά φαινόμενα που έχουν σημειωθεί στο ρέμα μεγάλο μέρος ευθύνης φέρει η εκτροπή του Ποδονίφτη και των νερών της Αττικής Οδού το 2002 (προ-Ολυμπιακά έργα που έγιναν με συνθήκες fast-track και ήταν έργο συμπληρωματικό της υπογειοποίησης του Κηφισού). Ενώ αυτά τα έργα γίνονται με προοπτική 50ετιας (ο Κηφισός μάλλον ήταν 100ετίας) μέσα σε 11 χρόνια οδήγησαν τη Ραφήνα στην πλημμύρα του 2013. Ένα «αντιπλημμυρικό» έργο θα έπρεπε να λύνει προβλήματα και όχι να τα μεταφέρει αλλού, δημιουργώντας την ανάγκη για ένα επόμενο έργο.
Επίσης φταίει η στένωση της κοίτης. Στην περιοχή Ραφήνας (αλλά και Σπάτων) κατά μήκος της κοίτης αλλά και μέσα σε αυτή (μπαζώματα) υπάρχουν αυθαίρετα και νόμιμα-εντός σχεδίου (!) κτίσματα. Αυτά κατά κύριο λόγο πλημμυρίζουν, αλλά στενεύοντας την κοίτη και η υπόλοιπη πόλη κινδυνεύει από πλημμύρα. Το 2013 η πλημμύρα δημιουργήθηκε από 4ωρη συνεχόμενη βροχή όχι τεράστιας έντασης ενώ οι μελέτες υποτίθεται γίνονται για πρόβλεψη 12ωρης ακραίας βροχής. Σε μια τέτοια περίπτωση κινδυνεύει όλη η πόλη της Ραφήνας. Απαράδεκτη επίσης είναι η στένωση της εκβολής με τσιμέντα που από τη μια πλευρά στόχο έχουν τη συγκράτηση του μπαζωμένου Πάρκου Καραμανλή και από την άλλη το Parking του Οργανισμού Λιμένος Ραφήνας που κυριολεκτικά μπαίνει μέσα στο φυσικό δέλτα.
Τέλος, η καταστροφή των δασών της Πεντέλης από πυρκαγιές έχει σαν αποτέλεσμα τη μη συγκράτηση νερών στα ανάντη (ορεινά) άρα τη μεγαλύτερη επιβάρυνση στα κατάντη.
Η «ΜΠΕ Οριοθέτησης και Διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας» που συζητιέται τώρα, στην ουσία δεν οριοθετεί το ρέμα. Πρώτον, η οριοθέτηση προτείνεται «κυρίως με κριτήρια διαθεσιμότητας χώρου». Κοινώς, δε δίνουν στο ρέμα το χώρο που χρειάζεται και ορίζεται από το νόμο, προκειμένου να μην γκρεμίσουν κτίσματα απαλλοτριώνοντάς τα. Δε μετακινούν ούτε καν μια κεραμοποιεία που ήταν υπεύθυνη για την πλημμύρα του 1999, λόγω μεταφοράς φερτών που έφραξαν μια γέφυρα! Δεύτερο, αυξάνει τον πλημμυρικό κίνδυνο. Εγκιβωτίζοντας 15χλμ. ρέματος το αποτέλεσμα είναι η ταχύτερη μεταφορά νερού και φερτών (που μειώνουν ακόμη περισσότερο τη «χωρητικότητα» του ρέματος) στα κατάντη. Οι ταχύτητες που αναπτύσσει το νερό στο τσιμέντο και στα συρματοκιβώτια είναι πολύ μεγαλύτερες απ’ ό,τι σε φυσική κοίτη όπου η βλάστηση μειώνει τις ταχύτητες, συγκρατεί νερό και φερτά και το χώμα απορροφά μέρος του νερού στο υπέδαφος.
Τρίτο, η Μελέτη έχει έργα Α και Β φάσης. Η Α φάση (τσιμεντοποίηση 15χλμ.) όπως η ίδια η ΜΠΕ παραδέχεται «δεν ολοκληρώνει την αντιπλημμυρική προστασία». Αντίθετα αυξάνει την παροχή αιχμής από 485m3/sec σε 542m3/sec. Η Β φάση όμως, (φράγμα στην πεδιάδα των Σπάτων) η ΜΠΕ δε δεσμεύεται ότι θα υλοποιηθεί. «Θα εξεταστεί από μηδενική βάση» όπως αναφέρει και «ανάλογα με την οικονομική συγκυρία».
Παρέμβαση
Ακόμη και αν υλοποιηθεί, είναι μια τόσο επικίνδυνη παρέμβαση σε περίπτωση αστοχίας που η ΜΠΕ αφιερώνει 6 σελίδες στο κεφάλαιο «Προληπτικά μέτρα και κατάρτιση σχεδίου προειδοποίησης και εκκένωσης». Επίσης, ο εγκιβωτισμός δεν έχει επιστροφή. Επιπλέον καταστρέφεται ολοκληρωτικά το οικοσύστημα του ρέματος, αποψιλώνοντας πλήρως την παραρεμάτια βλάστηση (ενδεικτικά η ΜΠΕ αναφέρει τουλάχιστον 1500 δέντρα εκ των οποίων 842 υδρόφιλα είδη π.χ. πλατάνια, λεύκες, ιτιές) συνεπώς και της πανίδας που ζει ή επισκέπτεται το ρέμα.
Αντιπλημμυρικές λύσεις που σέβονται και το περιβάλλον και τον άνθρωπο υπάρχουν. Κινούνται σε μη εργολαβική λογική, με αντιμετώπιση ολόκληρης της υδρολογικής λεκάνης και όχι ξεκομμένα με τα «προβληματικά σημεία» και ξεκινούν από τα ανάντη προς τα κατάντη με αναδασώσεις και έργα ορεινής υδρονομίας στα ορεινά, ήπιες παρεμβάσεις στα πεδινά (π.χ. λίμνες κατάκλυσης) με πρώτο στόχο τη συγκράτηση όσο το δυνατό μεγαλύτερης ποσότητας νερού στα ορεινά που θα αποσυμφορήσει τα κατάντη τμήματα, διατήρηση της φυσικής κοίτης με τις απαραίτητες διανοίξεις όπου χρειάζεται και σαν τελευταία και σπάνια λύση κάποιες διευθετήσεις όπου και εφόσον χρειαστούν.
Στις πόλεις και τους οικισμούς η σύγχρονη πρακτική δίνει στα ρέματα το χώρο που χρειάζονται για πλημμύρα που γίνεται μια φορά στα 50 ή 100 χρόνια, εντάσσοντας τα ρέματα ως φυσικά οικοσυστήματα μέσα στην πόλη και εί δυνατόν με διαδρόμους σύνδεσης με τα οικοσυστήματα εκτός πόλης. Μόνο με μια τέτοια προσέγγιση της διαχείρισης των ρεμάτων μπορούν και οι άνθρωποι να σωθούν και το φυσικό περιβάλλον.
Επίσης φταίει η στένωση της κοίτης. Στην περιοχή Ραφήνας (αλλά και Σπάτων) κατά μήκος της κοίτης αλλά και μέσα σε αυτή (μπαζώματα) υπάρχουν αυθαίρετα και νόμιμα-εντός σχεδίου (!) κτίσματα. Αυτά κατά κύριο λόγο πλημμυρίζουν, αλλά στενεύοντας την κοίτη και η υπόλοιπη πόλη κινδυνεύει από πλημμύρα. Το 2013 η πλημμύρα δημιουργήθηκε από 4ωρη συνεχόμενη βροχή όχι τεράστιας έντασης ενώ οι μελέτες υποτίθεται γίνονται για πρόβλεψη 12ωρης ακραίας βροχής. Σε μια τέτοια περίπτωση κινδυνεύει όλη η πόλη της Ραφήνας. Απαράδεκτη επίσης είναι η στένωση της εκβολής με τσιμέντα που από τη μια πλευρά στόχο έχουν τη συγκράτηση του μπαζωμένου Πάρκου Καραμανλή και από την άλλη το Parking του Οργανισμού Λιμένος Ραφήνας που κυριολεκτικά μπαίνει μέσα στο φυσικό δέλτα.
Τέλος, η καταστροφή των δασών της Πεντέλης από πυρκαγιές έχει σαν αποτέλεσμα τη μη συγκράτηση νερών στα ανάντη (ορεινά) άρα τη μεγαλύτερη επιβάρυνση στα κατάντη.
Η «ΜΠΕ Οριοθέτησης και Διευθέτησης του Μεγάλου Ρέματος Ραφήνας» που συζητιέται τώρα, στην ουσία δεν οριοθετεί το ρέμα. Πρώτον, η οριοθέτηση προτείνεται «κυρίως με κριτήρια διαθεσιμότητας χώρου». Κοινώς, δε δίνουν στο ρέμα το χώρο που χρειάζεται και ορίζεται από το νόμο, προκειμένου να μην γκρεμίσουν κτίσματα απαλλοτριώνοντάς τα. Δε μετακινούν ούτε καν μια κεραμοποιεία που ήταν υπεύθυνη για την πλημμύρα του 1999, λόγω μεταφοράς φερτών που έφραξαν μια γέφυρα! Δεύτερο, αυξάνει τον πλημμυρικό κίνδυνο. Εγκιβωτίζοντας 15χλμ. ρέματος το αποτέλεσμα είναι η ταχύτερη μεταφορά νερού και φερτών (που μειώνουν ακόμη περισσότερο τη «χωρητικότητα» του ρέματος) στα κατάντη. Οι ταχύτητες που αναπτύσσει το νερό στο τσιμέντο και στα συρματοκιβώτια είναι πολύ μεγαλύτερες απ’ ό,τι σε φυσική κοίτη όπου η βλάστηση μειώνει τις ταχύτητες, συγκρατεί νερό και φερτά και το χώμα απορροφά μέρος του νερού στο υπέδαφος.
Τρίτο, η Μελέτη έχει έργα Α και Β φάσης. Η Α φάση (τσιμεντοποίηση 15χλμ.) όπως η ίδια η ΜΠΕ παραδέχεται «δεν ολοκληρώνει την αντιπλημμυρική προστασία». Αντίθετα αυξάνει την παροχή αιχμής από 485m3/sec σε 542m3/sec. Η Β φάση όμως, (φράγμα στην πεδιάδα των Σπάτων) η ΜΠΕ δε δεσμεύεται ότι θα υλοποιηθεί. «Θα εξεταστεί από μηδενική βάση» όπως αναφέρει και «ανάλογα με την οικονομική συγκυρία».
Παρέμβαση
Ακόμη και αν υλοποιηθεί, είναι μια τόσο επικίνδυνη παρέμβαση σε περίπτωση αστοχίας που η ΜΠΕ αφιερώνει 6 σελίδες στο κεφάλαιο «Προληπτικά μέτρα και κατάρτιση σχεδίου προειδοποίησης και εκκένωσης». Επίσης, ο εγκιβωτισμός δεν έχει επιστροφή. Επιπλέον καταστρέφεται ολοκληρωτικά το οικοσύστημα του ρέματος, αποψιλώνοντας πλήρως την παραρεμάτια βλάστηση (ενδεικτικά η ΜΠΕ αναφέρει τουλάχιστον 1500 δέντρα εκ των οποίων 842 υδρόφιλα είδη π.χ. πλατάνια, λεύκες, ιτιές) συνεπώς και της πανίδας που ζει ή επισκέπτεται το ρέμα.
Αντιπλημμυρικές λύσεις που σέβονται και το περιβάλλον και τον άνθρωπο υπάρχουν. Κινούνται σε μη εργολαβική λογική, με αντιμετώπιση ολόκληρης της υδρολογικής λεκάνης και όχι ξεκομμένα με τα «προβληματικά σημεία» και ξεκινούν από τα ανάντη προς τα κατάντη με αναδασώσεις και έργα ορεινής υδρονομίας στα ορεινά, ήπιες παρεμβάσεις στα πεδινά (π.χ. λίμνες κατάκλυσης) με πρώτο στόχο τη συγκράτηση όσο το δυνατό μεγαλύτερης ποσότητας νερού στα ορεινά που θα αποσυμφορήσει τα κατάντη τμήματα, διατήρηση της φυσικής κοίτης με τις απαραίτητες διανοίξεις όπου χρειάζεται και σαν τελευταία και σπάνια λύση κάποιες διευθετήσεις όπου και εφόσον χρειαστούν.
Στις πόλεις και τους οικισμούς η σύγχρονη πρακτική δίνει στα ρέματα το χώρο που χρειάζονται για πλημμύρα που γίνεται μια φορά στα 50 ή 100 χρόνια, εντάσσοντας τα ρέματα ως φυσικά οικοσυστήματα μέσα στην πόλη και εί δυνατόν με διαδρόμους σύνδεσης με τα οικοσυστήματα εκτός πόλης. Μόνο με μια τέτοια προσέγγιση της διαχείρισης των ρεμάτων μπορούν και οι άνθρωποι να σωθούν και το φυσικό περιβάλλον.
Πηγή: Εργατική Αλληλεγγύη (29/11/2017, No 1301)
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
*** Τα ανώνυμα σχόλια δεν θα δημοσιεύονται πάντα. ***