Η νέα μόδα στη διαχείριση των δασών. Καινούργια σχήματα, παλιά άγνοια.

Νομίζαμε ότι με την αύξηση των δασικών πυρκαγιών, της εγκατάστασης ανεμογεννητριών και το antinero τα είχαμε δει όλα και ότι ήμασταν οικολογικά στον πάτο του βαρελιού. Όμως να που και πάλι αυτοί που κυβερνούν και αποφασίζουν μας αποδεικνύουν ότι δυστυχώς πάτος δεν υπάρχει γιατί τον τρυπήσαμε και αυτόν και πάμε ακόμη πιο κάτω.

Σύντομα πρόκειται να εφαρμοσθεί στη χώρα μας ένα νέο δόγμα εκμετάλλευσης των δασών. Πρόκειται για το νόμο 5106 ΦΕΚ Α 63/1.5.2024, που έχει τον βαρύγδουπο τίτλο «Ρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των πολυεπίπεδων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στους τομείς: α) της διαχείρισης υδάτων, β) της διαχείρισης και προστασίας των δασών, γ) της αστικής ανθεκτικότητας και πολιτικής, δ) της καταπολέμησης της αυθαίρετης δόμησης, ε) της ενεργειακής ασφάλειας και άλλες επείγουσες διατάξεις».

Τι προβλέπει αυτός ο νόμος; Την εκμετάλλευση των δασών αναλαμβάνουν ιδιώτες!!!! Ναι σωστά διαβάζετε. Για να αντιμετωπισθεί η κλιματική αλλαγή η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι η διαχείριση των δασών περνάει σε υβριδικά σχήματα ιδιωτών με δασικούς συνεταιρισμούς. Και αυτό το χαρακτηρίζουν εκσυγχρονισμό!!!!. Το σερβίρουν σαν λύση που θα καλύψει την εγκατάλειψη των Δασικών Υπηρεσιών. Το παρουσιάζουν σαν υπόδειγμα εκμετάλλευσης που εφαρμόζεται στις σκανδιναβικές χώρες!!!!.

Μόνο που η Ελλάδα δεν είναι Σουηδία. Ούτε Φινλανδία. Ούτε καν Βουλγαρία.

Εδώ το δάσος δεν είναι απέραντο χαλί από πεύκα και έλατα που αναγεννάται σαν να το ευλογεί ο ίδιος ο Θεός. Εδώ είναι μωσαϊκό από φρύγανα, κουκουναριές, δρυς, οξιές, καστανιές, μαύρα πεύκα, ρόμπολα, πουρνάρια, ελάτη, ελάφια, αρκούδες, χείμαρροι και πέτρες. Είναι ένας ποικιλόμορφος ζωντανός οργανισμός. Και όταν μπαίνει χέρι εκεί όπου δεν υπάρχει επιστημονική γνώση, γίνεται ζημιά που δεν αναστρέφεται.

Αυτοί που παίρνουν τις αποφάσεις είμαι βέβαιος ότι δεν έχουν δει δάσος παρά μόνο μέσα από drone. Το ίδιο και οι συμβουλοί τους και να με συγχωρούν και αν είναι συνάδελφοί μου.

Το πραγματικό πρόβλημα. Η εγκατάλειψη

Στη χώρα μας δεν είναι οι φωτιές το μοναδικό κακό. Είναι το ότι το δάσος έμεινε στη μοίρα του. Απροστάτευτο και αφρόντιστο. Και αυτό θα μας τιμωρήσει.

Εμείς οι δασολόγοι που ζούμε στο δάσος και από το δάσος, που αρκετοί από εμάς αφιερώσαμε τη ζωή μας στη μελέτη του, στην αποκωδικοποίηση των αναγκών του, βλέπουμε να συμβαίνουν σημεία και τέρατα και δυστυχώς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Πονά η ψυχή μας όταν βλέπουμε:

• Ξύλο που σαπίζει γιατί κανείς δεν υπάρχει να το κόψει έγκαιρα, να ενισχυθεί η εθνική οικονομία.
• Μάζες καυσίμων που στοιβάζονται επειδή δεν υπάρχει δασοπονία, μόνο επικοινωνία.
• Έλλειψη προσωπικού που θυμίζει νοσοκομείο χωρίς γιατρούς.
• Συνεταιρισμοί γονατισμένοι από χρόνια υποχρηματοδότηση.
• Διαχειριστικές μελέτες που μένουν στα συρτάρια επειδή κανείς δεν τις διαβάζει.

Και έρχονται τώρα να μας πουν ότι η λύση είναι οι ιδιώτες και τα υβριδικά σχήματα.

Λες και το πρόβλημα ήταν να βάλουμε τους λύκους να φυλούν τα πρόβατα.

Το βόρειο μοντέλο που προσπαθούν να αντιγράψουν.

Αντιγράφουν τη βιτρίνα ενός μοντέλου που εφαρμόζεται σε βόρειες χώρες χωρίς να συγκρίνουν το υπόβαθρο.

Στη Φιλανδία εφαρμόζεται γιατί:

• έχουν χιλιάδες χρόνια παράδοση σε υλοτομία.
• έχουν επιστημονικό προσωπικό που ξέρει τι κάνει.
• έχουν φύλαξη που δεν επιτρέπει να κοπεί ούτε κλαδί χωρίς άδεια.
• έχουν νομοθεσίες σοβαρές.
• έχουν κοινωνία που ξέρει τι σημαίνει δασική οικονομία.
• έχουν βροχή κάθε δεύτερη μέρα.

Εδώ έχουμε καύσωνα, ξηρασία, κορμοφάγα και φλοιοφάγα έντομα, φτωχή αναγέννηση και κράτος που αλλάζει νόμο πιο γρήγορα από ότι αλλάζουν κόμματα οι βουλευτές μας.

Το να φέρεις βόρειο μοντέλο σε ελληνικό δάσος μοιάζει σαν να φοράς φιλανδικό γούνινο παλτό μέσα στον καύσωνα του Αυγούστου. Θα λιποθυμήσεις πριν μάθεις τι πήγες να μιμηθείς.

Το υβριδικό σχήμα που προωθεί το ΥΠΕΝ. Η θεωρία ωραία, η πράξη όμως;

Στα χαρτιά φαίνεται ωραίο.

• Συμπράξεις με συνεταιρισμούς
• Αξιοποίηση ξυλαποθεμάτων
• Μείωση κινδύνου πυρκαγιών
• Ανάπτυξη δασικής οικονομίας

Στην πράξη όμως θα γίνει κάτι άλλο.

Ο δυνατός ιδιώτης θα πάρει τα καλά και εύκολα κομμάτια και θα τα ρημάξει.
Ο συνεταιρισμός θα μείνει με τα δύσκολα και τα δευτερεύοντα.
Η δασική υπηρεσία που θα έπρεπε να ελέγχει δεν έχει προσωπικό ούτε για βάρδια.
Το κράτος θα πανηγυρίζει ότι «αναμόρφωσε».

Και το δάσος θα κοιτάζει όπως κοιτάζει το άλογο όταν αλλάζουν αφεντικό χωρίς να το ρωτήσουν. Υποφέρει αλλά δεν μπορεί να μιλήσει.

Η πολιτεία φταίει. Δεν ήξερε, δεν ρώτησε, δεν έμαθε

Οι πολιτικοί που φτιάχνουν αυτά τα νομοθετήματα βλέπουν το δάσος σαν λογιστικό φύλλο.
Νούμερα, χάρτες, πίνακες, επιδοτήσεις.

Όχι σαν οικοσύστημα.
Όχι σαν οντότητα που θέλει συνέπεια και γνώση.
Όχι σαν μνήμη της χώρας που αν χαθεί δεν ξαναχτίζεται.

Και το χειρότερο είναι ότι το παρουσιάζουν ως πρόοδο.
Η άγνοια σερβίρεται ως εκσυγχρονισμός.
Η έλλειψη προσωπικού βαφτίζεται εξωστρέφεια.
Η αδυναμία του κράτους γίνεται χώρος για ιδιώτες.

Ο πολίτης κοιτάζει και λέει «ωραίο φαίνεται».
Μα δεν ξέρει τι κρύβει από κάτω.

Αν δεν μπει καθαρή επιστημονική δασοπονία, το δάσος θα γίνει εργοτάξιο

Διαχείριση χωρίς

• δασολόγο που ξέρει
• σχέδιο
• έλεγχο
• αναγέννηση
• παρακολούθηση

σημαίνει ότι το δάσος θα «αξιοποιείται», μέχρι που η υποβάθμιση θα είναι μη αναστρέψιμη.

Θα κόβεται μέχρι εξαντλήσεως το εύκολο.
Θα μένει το δύσκολο.
Θα αυξάνεται η υποβάθμιση.

Η εγκατάλειψη δεν θα λυθεί. Θα αλλάξει χέρια.

Τι πρέπει να καταλάβει ο πολίτης

Αν χαθεί το δάσος, δεν το αντικαθιστά κανένα σχέδιο.

Το δάσος δεν είναι business plan.
Είναι νερό, σκιά, δροσιά, βιοποικιλότητα, οξυγόνο, μνήμες.
Είναι ο τόπος που αν δεν τον προσέξεις σε τιμωρεί αργά και σταθερά.

Η νέα πολιτική για τα υβριδικά σχήματα μπορεί να γίνει ευκαιρία για εργολάβους.
Μπορεί όμως και να γίνει νέος τρόπος αθόρυβης υποβάθμισης.

Και ο απλός πολίτης πρέπει να το ξέρει.
Πρέπει να νιώσει ανησυχία.
Όχι πανικό. Ανησυχία.

Γιατί αν δεν απαιτήσει σωστή διαχείριση σήμερα, θα ξυπνήσει μια μέρα να βρει το δάσος του νεκρό κουφάρι. Και τα κουφάρια δεν ξαναφυτρώνουν.

Πηγή: Παύλος Κωνσταντινίδης