Με αποφάσεις του ΣτΕ: Παράνομες κτηματογραφήσεις και δασικοί χάρτες

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα ΚΟΝΤΡΑ (11/2/2017)

Chamaeleo africanus (© Benny Trapp)

Με δύο πανομοιότυπες αποφάσεις του (805 και 806 του 2016) το ΣτΕ μπλοκάρει τις παράνομες κτηματογραφήσεις και τους παράνομους δασικούς χάρτες, τουλάχιστον από το 2007! Πριν δούμε αναλυτικά αυτές τις αποφάσεις και τις συνέπειές τους, κρίνουμε σκόπιμη μια γενική παρατήρηση για την τύχη που έχουν οι αποφάσεις του ΣτΕ όταν αυτές είναι υπέρ των δασών και του περιβάλλοντος.

Η χρονική απόσταση από την ημέρα που υποβάλλεται στο ΣτΕ η αίτηση ακύρωσης μιας παράνομης και αντισυνταγματικής απόφασης μέχρι την ημέρα ή τις ημέρες που γίνεται η διάσκεψη του δικαστηρίου είναι πολύ μεγάλη. Για παράδειγμα, στην περίπτωση των δύο αποφάσεων που προαναφέραμε, οι οποίες μπλοκάρουν τις παράνομες κτηματογραφήσεις και τους παράνομους δασικούς χάρτες, η αίτηση είχε υποβληθεί στις 29 Μάη του 2007 και η διάσκεψη έγινε στις 21 Μάη του 2015! Πέρασαν δηλαδή οχτώ χρόνια μέχρι να εκδοθούν οι αποφάσεις και άλλοι δέκα μήνες μέχρι να δημοσιευτούν (στις 23 Μάρτη του 2016).

Οι εν λόγω αποφάσεις δεν έχουν ακόμα εφαρμοστεί και υπάρχει ο κίνδυνος να μην εφαρμοστούν τελικά, με αποτέλεσμα να νομιμοποιηθούν οι παράνομες κτηματογραφήσεις και η παράνομη κήρυξη σύνταξης δασικών χαρτών. Από το ίδιο το Ε’ Τμήμα του ΣτΕ δόθηκε μια «παράταση» (μέχρι τις 2 Νοέμβρη του 2016) προκειμένου η ΕΚΧΑ ΑΕ και οι δημόσιες δασικές υπηρεσίες να προσκομίσουν μια σειρά εγγράφων που ζήτησε το ΣτΕ. Ιδού πως παρουσιάζει η απόφαση 805/2016 τους λόγους για τους οποίους αναβάλλεται η λήψη οριστικής απόφασης:

«Κατόπιν τούτου, η έκδοση οριστικής αποφάσεως πρέπει να αναβληθεί για έξι μήνες, κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 50 παρ. 3α του π. δ/τος 18/1989, προκειμένου η Διοίκηση να παράσχει στο Δικαστήριο τεκμηριωμένες διευκρινίσεις επί των εξής ζητημάτων:
α) Αν στις επίμαχες περιοχές των 107 ΟΤΑ ελήφθησαν υπ’ όψιν οι δασικοί χάρτες και για ποιες εξ αυτών
β) αν οι δασικοί χάρτες έχουν καταρτιστεί σύμφωνα με όσα κρίθηκαν με την 32/2013 απόφαση της Ολομέλειας του Δικαστηρίου
και γ) αν έχουν εκδοθεί άλλες πράξεις (λ.χ. πράξεις χαρακτηρισμού κατ’ εφαρμογή των διατάξεων του ν. 3208/2003)».

Η πρώτη συνεδρίαση, όμως, αντί για τις 2 Νοέμβρη του 2016, έγινε την 1η Φλεβάρη του 2017. Αυτή τη φορά η υπόθεση είχε παραπεμφθεί στην επταμελή σύνθεση του Ε’ Τμήματος του ΣτΕ. Δόθηκε χρόνος μέχρι τις 22 Φλεβάρη, προκειμένου να προσκομίσουν τις προτάσεις τους οι δημόσιες υπηρεσίες και η ΕΚΧΑ ΑΕ, η οποία απαξίωσε να παραστεί στην συνεδρίαση και να προσκομίσει τα στοιχεία που ζήτησε το ΣτΕ για να διαπιστώσει σε ποιους από τους 107 δήμους που είχαν οριστεί για κτηματογράφηση, είχαν ανακηρυχτεί οι δασικοί χάρτες και αν οι χάρτες είχαν συνταχθεί με βάση την απόφαση 32/2013 του ΣτΕ. Σημειωτέον ότι οι δημόσιες υπηρεσίες, που παρέστησαν, δήλωσαν ότι οι ίδιες δεν έχουν στοιχεία, τα οποία έχει μόνον η ΕΚΧΑ ΑΕ.

Τα ίδια έγιναν και με την απόφαση 32/2013 της Ολομέλειας του ΣτΕ. Η αίτηση είχε υποβληθεί στις 22 Μάη του 2005, το δικαστήριο είχε συνεδριάσει στις 3 Ιούνη του 2011, η διάσκεψη του δικαστηρίου έγινε σε τρεις συνεδριάσεις, στις 18 και 28 Νοέμβρη και στις 5 Δεκέμβρη του 2011, και η απόφαση δημοσιεύτηκε σε δημόσια συνεδρίαση στις 8 Γενάρη του 2013. Οχτώ ολόκληρα χρόνια μέχρι να εκδοθεί μια σημαντική για το περιβάλλον απόφαση.

Η απόφαση αυτή έπρεπε να εφαρμοστεί άμεσα (το 2013) από τη δημόσια διοίκηση. Tη διετία 2013-2014 δώσαμε μάχες για να αναγκαστεί η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος να την εφαρμόσει. Αυτή αρνήθηκε να εφαρμόσει την απόφαση του ΣτΕ και με τροποποίηση που εισήγαγε στο δασοκτόνο νόμο 4280/2014 προέβλεψε την υποχρέωση σύνταξης Προεδρικού Διατάγματος για τον ορισμό του δάσους, με σκοπό να μην εφαρμοστεί η απόφαση 32/2013 του ΣτΕ.

Τελικά, κυρώθηκε από το ΣτΕ το ΠΔ 32/2016, με το οποίο -εμμέσως πλην σαφώς- τοποθετήθηκε η ταφόπλακα στην απόφαση 32/2013 του ΣτΕ. Γι’ αυτό το θάψιμο είχε βάλει πλάτη και ο προϊστάμενος του Τμήματος Επιτρεπτών Επεμβάσεων της Διεύθυνσης Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος, που από υπερασπιστής του δασικού πλούτου της χώρας μεταμορφώθηκε σε νεροκουβαλητή της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου Περιβάλλοντος και σε κυματοθραύστη του. Παρεμπιπτόντως, αναφέρουμε ότι ο εν λόγω τμηματάρχης είναι και σύμβουλος της συριζαίας γενικής γραμματέα του ΥΠΕΝ, Χριστίνας Μπαριτάκη, ενώ σύμφωνα με το ΠΔ 63/2005 είναι ασυμβίβαστο ένας δημόσιος υπάλληλος να είναι ταυτόχρονα τμηματάρχης και σύμβουλος.

Για το ΠΔ 32/2016 θα μιλήσουμε διεξοδικά άλλη φορά, γιατί βασικός στόχος αυτού του δημοσιεύματος δεν είναι να επαναλάβουμε τις αντιδασικές και καταστροφικιές διατάξεις που έχουν συμπεριληφθεί σ’ αυτό. Επισημαίνουμε μόνο τον κίνδυνο να μην εφαρμοστούν οι αποφάσεις 805 και 806/2016 του ΣτΕ.

Σημαντικές αποφάσεις

Οι προαναφερθείσες αποφάσεις του ΣτΕ είναι σημαντικές για μια σειρά λόγους.

♦ Πρώτον, επειδή θεωρούν την «περαίωση της κτηματογράφησης νομικώς πλημμελή». Τη θεωρούν πλημμελή, γιατί πριν προκηρυχτεί ο διαγωνισμός για την κτηματογράφηση των 107 δήμων το 2007, έπρεπε όχι μόνο προκηρυχτεί ο διαγωνισμός για τη σύνταξη των δασικών χαρτών, αλλά έπρεπε και να κυρωθούν αυτοί οι δασικοί χάρτες. Μπορεί η απόφαση τυπικά να αφορά μόνο τους 107 δήμους, όμως αυτό ισχύει και για τις μεταγενέστερες κτηματογραφήσεις δήμων, δεδομένου ότι και σ’ αυτές τις περιπτώσεις δεν προηγήθηκε η κύρωση των δασικών χαρτών.

Επομένως, επειδή σε κανέναν από τους δήμους που έγιναν προκηρύξεις διαγωνισμών για τη σύνταξη δασικών χαρτών και για κτηματογράφηση δεν έχουν κυρωθεί οι δασικοί χάρτες, όλες οι κτηματογραφήσεις είναι στον αέρα. Πρέπει προηγουμένως να ολοκληρωθεί η κύρωση των δασικών χαρτών.

♦ Δεύτερον, επειδή θεωρούν ως απαραίτητη προϋπόθεση για την κύρωση των δασικών χαρτών τη σύνταξή τους σύμφωνα με την απόφαση 32/2013 του ΣτΕ. Οπως αναφέραμε παραπάνω, το ΣτΕ ζήτησε στοιχεία από την ΕΚΧΑ ΑΕ και τις αρμόδιες δημόσιες υπηρεσίες για τον αριθμό των δασικών χαρτών που έχουν κυρωθεί, όμως στοιχεία για κυρωμένους δασικούς χάρτες δεν προσκόμισαν, γιατί απλούστατα κανένας δασικός χάρτης δε συντάχθηκε με βάση την απόφαση 32/2013. Παρακάτω θα πούμε περισσότερα γι΄ αυτό.

♦ Τρίτον, επειδή ο πρόεδρος του Ε’ Τμήματος Αθ. Ράντος, που υπογράφει αυτές τις δύο αποφάσεις, αποδεχόμενος την απόφαση 32/2013 και απαιτώντας την εφαρμογή της στη σύνταξη των δασικών χαρτών (και όχι την απόφαση 2257/2014 του Ε’ Τμήματος και το ΠΔ 32/2016), αναγορεύει σε απόλυτο κριτήριο της νομιμότητας την απόφαση 32/2013, και όχι όσα ακολούθησαν. Πρόκειται για μια οιονεί αυτοκριτική του ΣτΕ, γεγονός που συνιστά εξαιρετικά σημαντική εξέλιξη, με τον όρο ότι θα υλοποιηθεί και δε θα παραπεμφθεί στην αρμοδιότητα των… ποντικών. Γιατί υπάρχει ο κίνδυνος, λόγω πολιτικής σκοπιμότητας, να μείνει για δεύτερη φορά στα χαρτιά αυτή η απόφαση. Η πολιτική σκοπιμότητα απαιτεί να κυρωθούν δασικοί χάρτες-καρικατούρα, μέσω των οποίων θα αποχαρακτηριστούν εκατομμύρια στρέμματα δάσους και δασικών εκτάσεων.

Αποδεχόμενος την απόφαση 32/2013, ο πρόεδρος του Ε’ Τμήματος του ΣτΕ εμμέσως πλην σαφώς απορρίπτει το ΠΔ 32/2016 και προσωπικά κάνει «χαρακίρι», γιατί ο ίδιος, με ένα σύμβουλο και πάρεδρο του ΣτΕ είναι αυτοί που γνωμοδότησαν πάνω στο σχέδιο αυτού του προεδρικού διατάγματος, που υπονομεύει την απόφαση 32/2013. Προσέξτε το «τρελό». Η απόφαση 32/2013 υπήρξε προϊόν επεξεργασίας 28 συμβούλων του ΣτΕ, ενώ το ΠΔ 32/2016 το επεξεργάστηκαν μόνο δύο σύμβουλοι του ΣτΕ! Και έφτασαν στο σημείο, δύο σύμβουλοι να υπονομεύσουν τη νομική επεξεργασία της Ολομέλειας των 28 συμβούλων! Αυτά κάνει η πολιτική σκοπιμότητα.

♦ Τέταρτο, επειδή ο αντιπρόεδρος του ΣτΕ Αθ. Ράντος και το Ε’ Τμήμα, αποδεχόμενοι την απόφαση 32/2013 της Ολομέλειας και απαιτώντας την εφαρμογή της, αποδέχονται ότι και τα φρύγανα ανήκουν στις δασικές εκτάσεις (και όχι στις χορτολιβαδικές, στις οποίες τα κατέταξαν στο ΠΔ 32/2016 τα στελέχη της Διεύθυνσης Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος). Θυμίζουμε, ότι ο προϊστάμενος του Τμήματος Επιτρεπτών Επεμβάσεων είχε δώσει μάχη (όπως δίναμε κι εμείς, ο καθένας από το πόστο του) για να περάσει διάταξη ότι τα φρύγανα ανήκουν στις δασικές εκτάσεις. Τότε αγωνιζόταν για την υπεράσπιση του δασικού πλούτου. Τώρα, ως σύμβουλος της συριζαίικης πολιτικής ηγεσίας, περί άλλα τυρβάζει, που δεν έχουν σχέση με την ουσιαστική υπεράσπιση του δασικού πλούτου της χώρας.

♦ Πέμπτο, επειδή το ΣτΕ, αποδεχόμενο την απόφαση 32/2013 της Ολομέλειάς του, εμμέσως πλην σαφώς απορρίπτει και την παρ. 3 του άρθρου 5 του ΠΔ 32/2016. Οπως αναφέραμε, τα φρύγανα με βάση την παρ. 1 του άρθρου 5 αποχαρακτηρίστηκαν από δασικές εκτάσεις και χαρακτηρίστηκαν χορτολιβαδικές εκτάσεις. Στη συνέχεια, με την παρ. 3 του ίδιου άρθρου, τα φρύγανα που βρίσκονται σε απόσταση μέχρι 100 μέτρα από τη θάλασσα χαρακτηρίζονται πεδινές εκτάσεις! Αντιλαμβάνεστε, λοιπόν, τι «πάρτι» άρχισε με αυτή τη διάταξη στα νησιά και ειδικά στα νησιά με τον ακριβό τουρισμό και τη μαζική οικοπεδοποίηση.

Οταν διαμορφωνόταν η διάταξη για τα 100 μέτρα από την θάλασσα, πολλοί δασολόγοι, από την περιφέρεια και από το κέντρο, είχαν επισημάνει στον προϊστάμενο του Τμήματος Επιτρεπτών Επεμβάσεων να μην προχωρήσει στη νομοθέτησή της, όμως αυτός τους αγνόησε και προχώρησε στην εισαγωγή της στο σχέδιο του ΠΔ 32, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις που αυτή η διάταξη θα επιφέρει στο δασικό πλούτο της χώρας.

Για όλους τους παραπάνω λόγους, οι αποφάσεις 805 και 806/2016 του ΣτΕ είναι σημαντικές και πρέπει να κάνουμε τα πάντα για να γίνει υποχρεωτική η εφαρμογή τους από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος.

Να καταργηθεί όλο το αντιδασικό οπλοστάσιο

Η άμεση εφαρμογή των αποφάσεων 805 και 806/2016 όπως και της απόφασης 32/2013 του ΣτΕ, έχει τα «συν» που προαναφέραμε, όμως δεν αρκεί για τη σύνταξη και κύρωση δασικών χαρτών που θα προστατεύουν το δασικό πλούτο της χώρας. Γιατί ιδιαίτερα μετά από το 2010, όλες οι μνημονιακές κυβερνήσεις επέφεραν μεγάλες ανατροπές στη δασική νομοθεσία, που οδηγούν στον αποχαρακτηρισμό δεκάδων εκατομμυρίων στρεμμάτων δασών και δασικών εκτάσεων.

Η Αυτόνομη Δημοκρατική Συνεργασία, παράταξη που επρόσκειτο στον ΣΥΡΙΖΑ, το Μάρτη του 2015 έστειλε στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ μια ενδεκασέλιδη πρόταση για την κατάργηση σχεδόν όλου του μνημονιακού αντιδασικού οπλοστασίου. Ακόμη και στην αρχή του 2015, όταν ο Τσιρώνης τους παραμύθιαζε ότι θα καταργήσει το αντιδασικό οπλοστάσιο, η παράταξη δεν έκανε τίποτα το ουσιαστικό για την αποδοχή της πρότασής της. Στη σύνταξη αυτής της πρότασης έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο ο τμηματάρχης των Επιτρεπτών Επεμβάσεων, που είναι Τμήμα της Διεύθυνσης Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος. Στη συνέχεια όμως, μετά τη σύνταξη του κειμένου, ούτε αυτός έκανε τίποτα. Ενδιαφέρθηκε για την προσωπική του ανέλιξη και για την αναγνώριση των γνώσεών του επί της δασικής νομοθεσίας από την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος. Αυτή την πρόταση της Αυτόνομης Δημοκρατικής Συνεργασίας θα την ανεβάσουμε στην ιστοσελίδα μας (δείτε εδώ).

Χωρίς να καταργηθεί όλο αυτό το αντιδασικό οπλοστάσιο, οι δασικοί χάρτες που θα κυρωθούν θα είναι καρικατούρα. Γι’ αυτό και έχει καθήκον η ΠΕΔΔΥ (Πανελλήνια Ενωση Δασολόγων Δημοσίων Υπαλλήλων) να βγει και να πει όλες αυτές τις αλήθειες, χωρίς να φοβάται ότι θα κατηγορηθεί πως υπονομεύει τους δασικούς χάρτες. Οταν πρόκειται για δασικούς χάρτες-καρικατούρα, έχουμε καθήκον να μην επιτρέψουμε ούτε τη σύνταξή τους ούτε την κύρωσή τους.

Γεράσιμος Λιόντος

Πηγή: ΚΟΝΤΡΑ