Σοφία Ε. Παυλάκη,
Δικηγόρος
Δικηγόρος
Εν όψει της ψήφισης του σχεδίου νόμου με τίτλο: «Εκσυγχρονισμός Περιβαλλοντικής Νομοθεσίας», λαμβανομένων υπόψη και των σοβαρότατων προβληματισμών και αντιδράσεων που έχουν διατυπωθεί από επιστημονικούς φορείς, περιβαλλοντικές οργανώσεις και πολίτες όσον αφορά τις ρυθμίσεις του, αξίζει να εξετάσουμε τι προβλέπει το Σύνταγμα και ο νόμος σχετικά με την τηρητέα διαδικασία ψήφισης σχεδίων νόμων που αφορούν την άσκηση και την προστασία ατομικών δικαιωμάτων, όπως εν προκειμένω το δικαίωμα στο περιβάλλον. Πέραν από την καταστρατήγηση των συνταγματικών και νομοθετικών διατάξεων που αφορούν την επί της ουσίας προστασία του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας μας, το υπό ψήφιση σχέδιο νόμου φαίνεται πως έρχεται σε ρητή αντίθεση και με τις διατάξεις του Συντάγματος και των νόμων που διέπουν τη σχετική διαδικασία για την ψήφισή του.
Συγκεκριμένα, το άρθρο 72 παρ. 1 του Συντάγματος ορίζει ότι:
«Στην Ολομέλεια της Βουλής συζητούνται και ψηφίζονται … νομοσχέδια και προτάσεις εκτελεστικών του Συντάγματος νόμων για την άσκηση και προστασία των ατομικών δικαιωμάτων, … καθώς και για κάθε άλλο θέμα που σύμφωνα με ειδική πρόβλεψη του Συντάγματος ανατίθεται στην Ολομέλεια της Βουλής ή για τη ρύθμιση του οποίου απαιτείται ειδική πλειοψηφία».
Περαιτέρω, κατά το άρθρο 71 του Συντάγματος:
«Κατά τη διάρκεια της διακοπής των εργασιών της βουλής, το νομοθετικό της έργο, εκτός από τα νομοθετήματα που ανήκουν στην αρμοδιότητα της Ολομέλειας κατά το άρθρο 72, ασκείται από Τμήμα της που συγκροτείται και λειτουργεί σύμφωνα με τους ορισμούς των άρθρων 68 παράγραφος 3 και 70. …».
Είναι προφανές ότι εφόσον πρόκειται για νομοσχέδια που αφορούν ή επηρεάζουν την προστασία και την άσκηση θεμελιωδών ατομικών δικαιωμάτων, όπως το δικαίωμα στο περιβάλλον κατά το άρθρο 24, το Σύνταγμα απαιτεί, στο άρθρο 72 παρ. 1, η ψήφισή τους να γίνεται από την Ολομέλεια της Βουλής και όχι από άλλον ελάσσονα σχηματισμό, προκειμένου να παρέχει με αυτό τον τρόπο τη μείζονα δυνατή προστασία στα διακυβευόμενα συνταγματικά κατοχυρωμένα δικαιώματα και να εγγυάται την ασφάλεια και τη νομιμότητα της διαδικασίας ψήφισης των σχετικών νόμων.
Στην περίπτωσή μας, υποβάλλεται για ψήφιση ένα σχέδιο νόμου, που βάλλει ξεκάθαρα εναντίον του περιβάλλοντος, των προστατευόμενων τόπων και ειδών καθώς επίσης και του δασικού πλούτου της χώρας, εσπευσμένα, παρά τη γενικευμένη αντίδραση φορέων και πολιτών και στο πλαίσιο μιας διαδικασίας που δεν δικαιολογείται ούτε από το άρθρο 71 (ανωτ.), δεδομένου ότι υπεβλήθη ήδη προς ψήφιση στη Βουλή, η οποία διενεργεί το νομοθετικό της έργο υπό πρωτοφανείς συνθήκες που έχει επιβάλει η πανδημία του κορωνοϊού και τα έκτακτα μέτρα για την αντιμετώπισή του.
Η λειτουργία της Βουλής εν μέσω πανδημίας και εκτάκτων μέτρων που έχουν επιβληθεί στο σύνολο του κοινωνικού και πολιτικού βίου στη χώρα, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να θεωρηθεί ότι παρέχει τα εχέγγυα που απαιτεί το Σύνταγμα στο άρθρο 72 παρ. 1 σε συνθήκες κανονικότητας, για την υποχρεωτική ψήφιση από την Ολομέλεια της Βουλής νομοσχεδίων που αφορούν την άσκηση και προστασία θεμελιωδών, συνταγματικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων του ατόμου, όπως εν προκειμένω το δικαίωμα στο περιβάλλον κατ’ άρθρο 24 του Συντάγματος.
Να σημειωθεί δε ότι όλα αυτά συντελούνται, λόγω των εκτάκτων μέτρων που έχουν ληφθεί, με τα δικαστήρια κλειστά και επομένως, με αδύνατη την προσφυγή των πολιτών στη Δικαιοσύνη, αλλά και απαγορευομένων των συναθροίσεων που θα μπορούσαν να επιτρέψουν ευρύτερες κινητοποιήσεις των ενδιαφερομένων φορέων και πολιτών, ήτοι θεσμών που ομοίως προβλέπει και κατοχυρώνει το Σύνταγμα.
Ωστόσο, και σε νομοθετικό επίπεδο, η μη τήρηση των αρχών και διατυπώσεων που διέπουν τη διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης, στην οποία υπεβλήθη μέρος μόνον των άρθρων του υπό ψήφιση σχεδίου νόμου, επίσης συνεπικουρεί υπέρ του ελλείμματος νομιμότητας των υπό ψήφιση διατάξεων.
Συγκεκριμένα, η διαδικασία που τηρήθηκε στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για το υπό ψήφιση περιβαλλοντικό νομοσχέδιο έρχεται σε ρητή αντίθεση με τους ορισμούς του άρθρου 58 του Νόμου 4622/2019 (ΦΕΚ Α’ 133/07.08.2019) «Επιτελικό Κράτος: οργάνωση, λειτουργία και διαφάνεια της Κυβέρνησης, των κυβερνητικών οργάνων και της κεντρικής δημόσιας διοίκησης», όπως ισχύει, που καθιερώνουν τις αρχές της «Καλής Νομοθέτησης», ήτοι της πολιτικής διαμόρφωσης αρχών και μέσων για τη βελτίωση της ποιότητας των ρυθμίσεων και των διαδικασιών παραγωγής τους.
Σύμφωνα περαιτέρω με το άρθρο 58 του ν. 4622/2019: «Η ποιότητα των ρυθμίσεων διασφαλίζεται με την τήρηση των αρχών καλής νομοθέτησης, όπως είναι ιδίως: (α) η αναλογικότητα (καταλληλότητα, αναγκαιότητα, εύλογη σχέση μέσου και σκοπού), (β) η απλότητα και η σαφήνεια του περιεχομένου των ρυθμίσεων, (γ) η αποφυγή αντιφατικών ρυθμίσεων ή ρυθμίσεων που αποκλίνουν από τη γενική πολιτική, (δ) η αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα της ρύθμισης, (ε) η διαφάνεια μέσω της προσβασιμότητας στις ρυθμίσεις και της δυνατότητας υποβολής προτάσεων σχετικών με αυτές, κατά το στάδιο της κατάρτισης και της αξιολόγησης της εφαρμογής τους (ανοιχτή διαδικασία), (στ) η επικουρικότητα και λογοδοσία μέσω του σαφούς προσδιορισμού των αρμόδιων οργάνων εφαρμογής των ρυθμίσεων, (ζ) η ασφάλεια δικαίου, (η) η ισότητα των φύλων, (θ) η δημοκρατική νομιμοποίηση. 2. Οι αρχές της καλής νομοθέτησης εφαρμόζονται: (α) κατά την κατάρτιση σχεδίων και προτάσεων νόμων, καθώς και κανονιστικών πράξεων, (β) κατά την αξιολόγηση των νόμων και των κανονιστικών πράξεων, (γ) κατά την απλούστευση, την αναμόρφωση και την κωδικοποίηση των ρυθμίσεων. 3. Κατά την ενσωμάτωση του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ελληνική έννομη τάξη, τα όργανα ενσωμάτωσης μεριμνούν για: (α) την έγκαιρη εναρμόνιση, (β) την τήρηση των αρχών καλής νομοθέτησης και των ειδικών κανόνων σύνταξης του άρθρου 59».
Στην περίπτωση του υπό ψήφιση νομοσχεδίου υπάρχει παραβίαση των διατάξεων του ως άνω άρθρου 58 παρ. 1 του ν. 4622/2019, αφού εμφανίστηκαν προς ψήφιση υπερδιπλάσιες διατάξεις που δεν ετέθησαν ποτέ στη διαβούλευση, επομένως υπάρχει προσβολή της αρχής της ασφάλειας δικαίου, της διαφάνειας, της σαφήνειας και της δημοκρατικής νομιμότητας που επιτάσσει σε αυτό το άρθρο ο νόμος. Εξ αιτίας δε της παράβασης των εν λόγω αρχών της καλής νομοθέτησης, για τις διατάξεις που δεν υπεβλήθησαν στη διαβούλευση καθίσταται αδύνατον να διευκρινιστεί, όπως ομοίως ως άνω απαιτεί ο νόμος, και η αναλογικότητα της ψήφισής τους, ήτοι η καταλληλότητα, η αναγκαιότητα και η εύλογη σχέση μέσου και σκοπού, που απαιτεί ο νόμος, προκειμένου να δικαιολογηθεί επαρκώς η προτεινόμενη θυσία φυσικού περιβάλλοντος που θα επιφέρει η εφαρμογή τους για την επίτευξη των σκοπών του υπό ψήφιση νομοσχεδίου.
Ομοίως με το υπό ψήφιση σχέδιο νόμου δεν πληρούνται ούτε οι ορισμοί των παρ. 1-2 και 4 του άρθρου 61 του ως άνω ν. 4622/2019, σχετικά με τη Διαβούλευση, κατά τις οποίες: «1. Η διαβούλευση επιτυγχάνεται με τη δημοσιοποίηση, με πρόσφορα μέσα, της σχεδιαζόμενης ρύθμισης, με σκοπό την έγκαιρη ενημέρωση και συμμετοχή σε αυτήν κάθε ενδιαφερομένου. …», «2. … Κατά τη φάση της διαβούλευσης αναρτάται στον δικτυακό τόπο προσχέδιο των διατάξεων του νομοσχεδίου καθώς και μία προκαταρκτική Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης και παρέχεται η δυνατότητα κατ’ άρθρον σχολιασμού». … «4. Η Υπηρεσία Συντονισμού του οικείου Υπουργείου συντάσσει έκθεση επί της δημόσιας διαβούλευσης, στην οποία παρουσιάζονται ομαδοποιημένα τα σχόλια και οι προτάσεις όσων έλαβαν μέρος στη διαβούλευση και τεκμηριώνεται η ενσωμάτωσή τους ή μη στις τελικές διατάξεις. Η έκθεση εντάσσεται στην τελική Ανάλυση Συνεπειών Ρύθμισης του άρθρου 62 του παρόντος και συνοδεύει τη ρύθμιση κατά την κατάθεσή της στη Βουλή, αναρτάται στον δικτυακό τόπο στον οποίον έλαβε χώρα η διαβούλευση και αποστέλλεται με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις από τις οποίες προήλθαν τα σχόλια».
Κατά συνέπεια, καθίσταται αδύνατη η σύνταξη για το σύνολο των υπό ψήφιση διατάξεων, κατ’ άρθρο 62 περ. δ’(δδ’) και ε’ του ν. 4622/2019, και της προβλεπομένης στις διατάξεις του «Ανάλυσης Συνεπειών της Ρύθμισης», η οποία, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει έκθεση των γενικών συνεπειών των υπό ψήφιση ρυθμίσεων, στην οποία αναλύονται οι συνέπειές τους, «δηλαδή οφέλη, κόστος και κίνδυνοι, … στο φυσικό, αστικό και πολιτιστικό περιβάλλον, …» καθώς επίσης και έκθεση νομιμότητας, η οποία εστιάζει «στη συνταγματικότητα των διατάξεων και στη συμφωνία τους με το ευρωπαϊκό και διεθνές δίκαιο και με τις ευρωπαϊκές και διεθνείς συνθήκες, …».
Ενδεχομένως τίθεται και ζήτημα σύστασης εν προκειμένω της Επιτροπής Αξιολόγησης Ποιότητας της Νομοπαρασκευαστικής Διαδικασίας, κατά το άρθρο 64 του 4622/2019, η οποία αξιολογεί την εφαρμογή και τήρηση των αρχών της Καλής Νομοθέτησης στα σχέδια νόμων που παραπέμπονται σε αυτήν από τον Γεν. Γραμματέα Νομικών και Κοινοβουλευτικών Θεμάτων. Στο πλαίσιο της παραπάνω αξιολόγησης η Επιτροπή διερευνά τη συνταγματικότητα των προτεινόμενων ρυθμίσεων και τη συμβατότητά τους με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το διεθνές δίκαιο, ιδιαίτερα δε, με τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Συμβάσεως των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), όπου αυτό απαιτείται, ελέγχει την πληρότητα των υπό επεξεργασία ρυθμιστικών κειμένων, ιδίως αναφορικά με τις καταργούμενες ή τροποποιούμενες διατάξεις, εξετάζοντας παράλληλα τα συνοδευτικά τους έγγραφα, αξιολογεί την ποιότητα των Αναλύσεων Συνεπειών Ρύθμισης σε ό,τι αφορά τις ποσοτικές και ποιοτικές τους διαστάσεις και τη ρεαλιστική αποτύπωση των ποσοτικών και ποιοτικών μεγεθών που περιλαμβάνονται σε αυτές.
Πηγή: dasarxeio.com
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου
*** Τα ανώνυμα σχόλια δεν θα δημοσιεύονται πάντα. ***