«Κάψτε, καταπατήστε, χτίστε! Εμείς είμαστε εδώ…»

Νίκος Πέρπερας • 14 Ιουλίου 2014

Θα κινδυνεύσουμε ασφαλώς να χαρακτηριστούμε αφελείς, αν πούμε πως είναι «κεραυνός εν αιθρία» αυτό που ζούμε κάθε καλοκαίρι, με τις εκατοντάδες πυρκαγιές να μετατρέπουν τα δάση και τις δασικές εκτάσεις της χώρας σε στάχτη και κάρβουνο. Ούτε, ασφαλώς, ξενίζει πλέον κανέναν η καταγγελία του δημάρχου Λαυρεωτικής που δήλωσε πως η πυρκαγιά που ξέσπασε χτες στην Κερατέα οφείλεται σε εμπρησμό, αφού ξεκίνησε ταυτόχρονα από τρία σημεία. Είναι κι αυτό συνηθισμένο φαινόμενο…

Είναι, όμως, παράλληλα και ένα φαινόμενο με προφανή αιτία: Τη δασοκτόνα πολιτική που εφάρμοσαν τις τελευταίες δεκαετίες οι διαδοχικές κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ και την οποία συνεχίζει με ακόμα μεγαλύτερη ένταση η σημερινή συγκυβέρνηση των δύο αυτών κομμάτων. Μια πολιτική που με μια σειρά νομοθετημάτων και διοικητικών πράξεων κατακερματίζει και αποχαρακτηρίζει δάση, που τσιμεντοποιεί καμένες εκτάσεις. Μια πολιτική που έχει διαλύσει τους μηχανισμούς πρόληψης και κατάσβεσης των πυρκαγιών. Μια πολιτική που επιτρέπει να αναπτύσσονται όλο και περισσότερες και όλο και πιο ασύδοτες επιχειρηματικές δραστηριότητες μέσα στα δάση, στο όνομα των «επενδύσεων» και της «ανάπτυξης». Μια πολιτική, με λίγα λόγια, που οπλίζει τα χέρια των εμπρηστών, των καταπατητών και των οικοπεδοφάγων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, παρά το γεγονός ότι μια από τις βασικότερες προβλέψεις του άρθρου 24 του Συντάγματος του 1975 είναι η σύνταξη Εθνικού Δασολογίου, 40 περίπου χρόνια μετά, δεν έχει γίνει τίποτα. Δεν έχει καν κυρωθεί ούτε ένας δασικός χάρτης!

Μακρύς κατάλογος αντιδασικών νόμων

Αντίθετα, όλα αυτά τα χρόνια με μια σειρά δασοκτόνων νόμων επιχειρείται να αποχαρακτηριστούν εκατομμύρια στρέμματα του δασικού πλούτου της χώρας. Θέλετε παραδείγματα;

• Η αρχή έγινε με το νόμο 998/1979, με τον οποίο η τότε κυβέρνηση της ΝΔ επιχείρησε να αποχαρακτηρίσει 25 εκατομμύρια στρέμματα δάσους, βαφτίζοντάς τα «χορτολίβαδα».
• Ακολούθησε ο νόμος 1734/1987 «περί βοσκοτόπων» – επί ΠΑΣΟΚ – με τον οποίο επιχειρήθηκε να αποχαρακτηριστούν 45 εκατομμύρια στρέμματα δάσους.
• Στη συνέχεια έχουμε την αντιδασική συνταγματική αναθεώρηση του 2001 και τον εκτελεστικό της νόμο 3208/2003 (που ψήφισε το ΠΑΣΟΚ και εφάρμοσε η ΝΔ), που παραδίδει στην τσιμεντοποίηση εκατομμύρια στρέμματα δασών και δασικών εκτάσεων, με τον αντιεπιστημονικό ορισμό τους. Επίσης, ο νόμος αυτός ακύρωσε ό,τι είχε γίνει για την εκπόνηση δασικών χαρτών σε 328 δήμους της χώρας, καθώς η ψήφισή του ακύρωσε την ανάρτηση των δασικών χαρτών με το σκεπτικό ότι έπρεπε να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα. Με τον 3208/2003 υπολογίζεται ότι θα αποχαρακτηρίζονταν 40 εκατ. δασικών εκτάσεων.
• Με το νόμο 3127/2003 η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ χάρισε χιλιάδες δασικές εκτάσεις εντός σχεδίου πόλης που είχαν τσιμεντοποιηθεί, στους ίδιους τους καταπατητές.
• Με το νόμο 3818/2010, που ψηφίστηκε δήθεν για προστασία των δασών της Αττικής, ο ορισμός του δάσους μετατρέπεται σε «λάστιχο», επιτρέποντας την αλλαγή χρήσης σε δάση και δασικές εκτάσεις.
• Με το νόμο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), παραχωρούνται στους επιχειρηματίες δάση και δασικές εκτάσεις, προστατευόμενες περιοχές, εθνικά πάρκα και δρυμοί, παράκτιες περιοχές, ακόμη και η χρήση αιγιαλών, προκειμένου να εγκαταστήσουν (κατά παρέκκλιση ακόμη και της υπάρχουσας ψευδεπίγραφης διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης) ιδιωτικές μονάδες παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, ανάμεσά τους και μονάδες καύσης σύμμεικτων απορριμμάτων!
• Με το νόμο για τη συγκρότηση του «Πράσινου Ταμείου», η διαχείριση του δασικού πλούτου φεύγει από τη Δασική Υπηρεσία και γίνεται από ιδιώτες. Αφαιρείται ουσιαστικά η αρμοδιότητα κατάρτισης των δασικών χαρτών από τη Δασική Υπηρεσία και παραδίδεται σε εργολάβους με μεσάζοντα την εταιρεία «ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΑΕ».
• Με τον εφαρμοστικό νόμο του «μεσοπρόθεσμου», παρέχεται η δυνατότητα σε διάφορους επενδυτές να εγκαταστήσουν τουριστικές, βιομηχανικές και άλλες εγκαταστάσεις όπου γουστάρουν (ακόμη και σε δημόσιες δασικές εκτάσεις) και μάλιστα με διαδικασίες fasttrack.

Υπάρχει και …ουρά

Η νομοθετική λαίλαπα κατά των δασών αναμένεται να συνεχιστεί με τρία τουλάχιστον ακόμη νομοσχέδια που έχει στα συρτάρια της η κυβέρνηση και σκοπεύει να τα καταθέσει σύντομα ώστε να ψηφιστούν ως προαπαιτούμενα των μνημονιακών υποχρεώσεων από τα θερινά τμήματα της Βουλής. Ειδικότερα:

• Η κυβέρνηση επιχειρεί να βάλει μπουρλότο στα δάση και τις δημόσιες δασικές εκτάσεις με ένα νέο νομοσχέδιο – εμπρηστή με τίτλο «Δασικά οικοσυστήματα: Ορισμοί, μέτρα προστασίας, ανάπτυξης και διαχείρισης» το οποίο ήδη έχει ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων. Με αυτό Καταργείται το καθεστώς προστασίας οικολογικά πολύτιμων εκτάσεων που τώρα καλύπτονται από αραιή και χαμηλή θαμνώδη βλάστηση. Έτσι, το 15% τουλάχιστον της ελληνικής επικράτειας παύει οριστικά να προστατεύεται από τη δασική ή όποια άλλη νομοθεσία. Δίνεται πρώτης τάξεως κίνητρο στους εμπρηστές, καθώς οι παραπάνω εκτάσεις δεν θα μπορούν πλέον να κηρύσσονται αναδασωτέες. Στις υπόλοιπες δασικές εκτάσεις και δάση, αυξάνεται η ένταση και ο αριθμός των χρήσεων που επιτρέπονται. Πολύτιμες κατηγορίες δασών και δασικών εκτάσεων, όπως οι παραθαλάσσιες, οι παραλίμνιες και όσες βρίσκονται εντός περιοχών Natura, δεν προστατεύονται πια από χρήσεις που μέχρι σήμερα απαγορεύονταν σε αυτές. Αναστέλλεται η υποχρέωση καταβολής προστίμων για παράνομες χρήσεις ή καταπατήσεις δασικής γης. Προβλέπονται περίεργες νέες χρήσεις, όπως «έρευνες για θησαυρούς», εγκαταστάσεις σωμάτων ασφαλείας, κάθε είδους κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις, χώροι απόθεσης αποβλήτων, ιστοί μέτρησης ανέμου, σε όλες τις περιπτώσεις μαζί με την οδοποιία τους και τις συνοδές τους εγκαταστάσεις, και φυσικά μεγάλες τουριστικά συγκροτήματα. Νομιμοποιείται, για πολλοστή φορά, σωρεία παρανομιών, ακόμα και στα τελείως αναγκαία για τις πόλεις μας πάρκα και άλση.
• Το δεύτερο νομοσχέδιο προβλέπει τη ρύθμιση της δυνατότητας εξαγοράς και απόκτησης νόμιμων τίτλων ιδιοκτησίας από ιδιώτες κατεχομένων ακινήτων του Δημοσίου και μάλιστα με …δόσεις και εκπτώσεις. Ουσιαστικά, δηλαδή, προβλέπει τη …δικαίωση των καταπατητών!
• Με το τρίτο σχέδιο νόμου «για την ιδιωτική πολεοδόμηση και τους οικοδομικούς συνεταιρισμούς», η κυβέρνηση σκοπεύει να παραδώσει δάση και δασικές εκτάσεις, νησιά και μικρούς οικισμούς έως 150 κατοίκων, μέσω της ιδιωτικής πολεοδόμησης, αλλά και μέσα από οικοδομικούς συνεταιρισμούς σε επίδοξους επενδυτές και εργολάβους για να τσιμεντοποιηθούν. Με νομοθετική ρύθμιση που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο επιχειρείται, εκτός των άλλων, η νομιμοποίηση οικισμών που έχουν διαμορφωθεί μέσα σε δάση και άλλες προστατευόμενες περιοχές – ακόμη και αναδασωτέες! – με διάφορες αποφάσεις της διοίκησης, νομαρχών κυρίως στο πλαίσιο της πελατειακής αγυρτείας των κυβερνήσεων, και που έχουν κριθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας ως αντισυνταγματικές.

Το «κόλπο» της εξαίρεσης από την αναδάσωση

Η μία μετά την άλλη οι κυβερνήσεις τόσο της ΝΔ, όσο και του ΠΑΣΟΚ, εφάρμοσαν το κόλπο της εξαίρεσης από την αναδάσωση δασικών εκτάσεων που κάηκαν, μεταβάλλοντάς τες σε φιλέτα οικοπεδοποίησης. Το ίδιο έγινε το 1995, 1998 και 2005 στα καμένα της Πεντέλης και της Ραφήνας. Για παράδειγμα:

Το ΠΑΣΟΚ, μετά την καταστροφική πυρκαγιά της Πεντέλης του 1998, όπου μετατράπηκαν σε κάρβουνο 90.000 στρέμματα δάσους, δημοσιεύει την απόφαση του τότε περιφερειάρχη Π. Χαμακιώτη (ΦΕΚ 7 της 18/1/1999, τεύχος 4ο), με την οποία εξαιρούνται και αποχαρακτηρίζονται 7.140 στρέμματα δάσους από την αναδάσωση.

Η ΝΔ, μετά τη μεγάλη πυρκαγιά της Ραφήνας, με 10.000 στρέμματα δάσους να έχουν γίνει στάχτη, εξαιρεί χιλιάδες στρέμματα δασικών εκτάσεων με τις αποφάσεις 2781 και 2782, του γενικού γραμματέα της Περιφέρειας Χ. Μανιάτη (ΦΕΚ, τεύχος τέταρτο, Αρ. Φ. 942, 2/9/2005). Με βάση αυτήν την απόφαση, εξαιρούνται, ανάμεσα στα άλλα, «εκτάσεις που άλλαξαν νόμιμα χρήση γης», «εκτάσεις που έχουν οργανωθεί πολεοδομικά, βάσει εγκεκριμένων σχεδίων πόλεως», «εκτάσεις που κατά την ημέρα της πυρκαγιάς δεν έφεραν δασική βλάστηση». Ειδική μνεία γίνεται μάλιστα για τις «εκτάσεις που απαλλοτριώθηκαν υπέρ του Αερολιμένα Αθηνών», με αποτέλεσμα να ανοίξει ο δρόμος για την «αξιοποίησή» τους από τους ξένους ομίλους που τον εκμεταλλεύονται.

Το ίδιο έγινε και το 2007 με έκταση 62,5 στρεμμάτων στην Πάρνηθα, που είχε παραχωρήσει ο νόμος 3139/2003 στο καζίνο για τις επεκτάσεις του!

Αναδασώσεις μηδέν

Όσον αφορά τις ίδιες τις αναδασώσεις; Αυτές κι αν παραμένουν μόνο στις εξαγγελίες… Τη δεκαπενταετία 1991-2005 με κυβερνήσεις ΝΔ, ΠΑΣΟΚ από τα 11 στρέμματα δασικών εκτάσεων που καίγονταν αναδασωνόταν μόνο το 1! Και η κατάσταση αυτή σήμερα, όχι μόνο δεν έχει βελτιωθεί, αλλά έχει αλλάξει προς το χειρότερο, λόγω μείωσης των παρεχόμενων κονδυλίων.

Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα: Το περιβόητο πακέτο μέτρων που είχε εξαγγείλει το ΠΑΣΟΚ το 1994 με τον ηχηρό τίτλο «Αττική SOS» μεταξύ άλλων πρόβλεπε πως για το διάστημα 1994 – 1999 θα γίνουν αναδασώσεις 850.000 στρεμμάτων στην Αττική, με στόχο να διαμορφωθεί «πράσινη ζώνη γύρω από τον αστικό ιστό αυξάνοντας το περιαστικό πράσινο από 19% στο 51%». Τι έγινε από όλες αυτές τις ηχηρές εξαγγελίες; Αντί να προστατευτούν ορεινοί όγκοι 780.000 στρεμμάτων, μόνο το 1995 και το 1998 κάηκαν 160.000 στρέμματα της Πεντέλης. Και αντί για αναδασώσεις 850.000 στρεμμάτων, έγιναν την πενταετία αυτή αναδασώσεις μόνο σε 17.704 στρέμματα!

Διάλυση υπηρεσιών

Όλα τα παραπάνω συμπληρώθηκαν με την εγκατάλειψη κάθε έννοιας πρόληψης των πυρκαγιών και την κατάργηση των Σωμάτων δασοπυρόσβεσης, που έγινε επί ΠΑΣΟΚ το 1998 (χρονιά που κάηκαν χιλιάδες στρέμματα στην Πεντέλη). Αντί να ενισχυθεί ο ενιαίος χαρακτήρας της πρόληψης, επαγρύπνησης, προστασίας και δασοπυρόσβεσης και ο συντονισμός των δασικών υπηρεσιών με τις δυνάμεις κατάσβεσης, έγινε ακριβώς το αντίθετο.

Επιβλήθηκε το δόγμα της καταστολής που συνοδεύτηκε από τη διάλυση των δασικών υπηρεσιών, αλλά και τη συνεχή υποβάθμιση της Πυροσβεστικής. Είναι χαρακτηριστικό ότι με το νόμο 3938/11, καταργήθηκαν 4.000 οργανικές θέσεις των υπηρεσιών πυρασφάλειας και πυρόσβεσης! Οι ελλείψεις σε προσωπικό, αντικαταστάθηκαν από τους πενταετείς πυροσβέστες, οι οποίοι εργάζονται χωρίς πλήρη εργασιακά και επαγγελματικά δικαιώματα, που και αυτοί προσλαμβάνονται με το σταγονόμετρο.

Οι μειώσεις των δαπανών για την Πυροσβεστική, το διάστημα 2009 – 2013, προσεγγίζουν τα 150.000.000 ευρώ. Μόνο για το έτος 2013 σε σχέση με το 2012, οι πιστώσεις ήταν μειωμένες κατά 44.622.130,00 ευρώ. Επίσης, ενώ οι δαπάνες για το 2013 ήταν 350.059.000, για το 2014 είναι μειωμένες ακόμη περισσότερο κατά 3.832.000 ευρώ. Αυτό έχει ως συνέπεια και την ελλιπή συντήρηση και την ανεπαρκή αντικατάσταση της υλικοτεχνικής της υποδομής. Είναι χαρακτηριστικό πως από τα 1.700 περίπου υδροφόρα οχήματα της Πυροσβεστικής, τα μισά έχουν ηλικία πάνω από 15 χρόνια, το 30% είναι 20-30 χρόνων και το 10% πάνω από 30 χρόνων!

Πηγή: ημεροδρόμος