Τανια Γεωργιοπουλου
«Δεν θα επαρκούσε ολόκληρη η Πεντέλη αν αποφασίζαμε να παραχωρήσουμε σε όλους τους διεκδικητές τις εκτάσεις που ζητούν» είχε δηλώσει στην «Κ» ο δασάρχης Πεντέλης κ. Αλέξανδρος Ρήγας, πριν από ένα μήνα, σε ένα περίπου προφητικό δημοσίευμα. Φέτος που κάηκε όλη η Ελλάδα, η Πεντέλη -που λειτουργεί ως απόθεμα γης προς οικιστική εκμετάλλευση και τις εκτάσεις της διεκδικούν η Εκκλησία, οικοδομικοί συνεταιρισμοί και ιδιώτες- κινδυνεύει περισσότερο από ποτέ.Υπολογίζεται ότι το Πεντελικό Ορος έχει έκταση πάνω από 200.000 στρέμματα από τα οποία τα περισσότερα είναι δασικά, δηλαδή μη οικοδομήσιμα, ακόμα και αν ανήκουν σε ιδιώτη. Η Πεντέλη, όπως συνηθίζουμε να αποκαλούμε το βουνό, είναι ο ορεινός όγκος που εκτείνεται στα διοικητικά όρια των δήμων και κοινοτήτων Πεντέλης, Νέας Πεντέλης, Βριλησίων, Γέρακα, Παλλήνης, Ραφήνας, Νέας Μάκρης, Μαραθώνα, Σταμάτας, Ροδόπολης, Αγίου Στεφάνου, Διονύσου, Δροσιάς, Ερυθραίας και Κηφισιάς. Είναι εκτάσεις «φιλέτα» που αν αποχαρακτηριστούν, δηλαδή χάσουν τη δασική ιδιότητα, αξίζουν εκατοντάδες χιλιάδες ή και εκατομμύρια ευρώ. Αρκεί να αναλογιστούμε πόσο πωλείται το στρέμμα σε περιοχές όπως η Πολιτεία, η Κηφισιά, ο Διόνυσος, το Ντράφι, η Παλαιά και η Νέα Πεντέλη. Ενα πλέγμα συμφερόντων και διεκδικητών κατατρώγει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο το βουνό, τις τελευταίες δεκαετίες. Οι πιέσεις αυτές έχουν συνδεθεί άμεσα με τις φωτιές, αφού αν μετά την πυρκαγιά μια έκταση εξαιρεθεί της αναδάσωσης, χάνει τον δασικό της χαρακτήρα και άρα μπορεί να οικοδομηθεί.
Η Μονή Πεντέλης
Ενας από τους κύριους και περισσότερο ισχυρούς διεκδικητές 80.000 και πλέον στρεμμάτων δάσους στην Πεντέλη είναι η Μονή Πεντέλης, που φέρεται να κατέχει εκτάσεις σε όλο το νότιο τμήμα του βουνού, σε μεγάλο μέρος της δυτικής αλλά και της ανατολικής πλευράς του. Για τις εκτάσεις αυτές δεν υπάρχουν σαφείς τίτλοι· η μονή στηρίζει τις ιδιοκτησιακές της διεκδικήσεις σε έγγραφα του σουλτάνου και στη συνεχή παρουσία της στην περιοχή. Μεγάλο τμήμα αυτών των εκτάσεων έχει πουληθεί/μεταβιβαστεί σε ιδιώτες ή σε οικοδομικούς συνεταιρισμούς.
Σύμφωνα με τον δήμαρχο Πεντέλης και πρόεδρο του Συνδέσμου Προστασίας και Ανάπλασης του Πεντελικού (ΣΠΑΠ) κ. Δημήτρη Στεργίου, από το 1970-74 έως σήμερα η Μονή Πεντέλης πούλησε σε οικοδομικούς συνεταιρισμούς και ιδιώτες περί τα 10.000 στρέμματα. Οι νέοι «ιδιοκτήτες» προσπαθούν να αποδείξουν ότι οι εκτάσεις δεν είναι δασικές. Κάποιοι έχουν καταφέρει να τις αποχαρακτηρίσουν και στη συνέχεια να τις οικοδομήσουν, δημιουργώντας οικισμούς που σήμερα θεωρούνται νόμιμοι. Ο οικοδομικός Συνεταιρισμός ΠΑΝ (των υπαλλήλων του υπουργείου Γεωργίας) νομιμοποίησε 4.000 στρέμμ. και έχτισε στην περιοχή Λυκόρεμα - τώρα ο οικισμός αποτελεί τμήμα της κοινότητας Πικερμίου. Ο οικοδομικός συνεταιρισμός ΑΟΟΑ (Αξιωματικών) το 1998 κατάφερε να εντάξει στο σχέδιο πόλης της Νέας Μάκρης έκταση 800 στρεμμάτων. Αυτά δίνουν στους υπόλοιπους ελπίδες και κουράγιο να συνεχίσουν...
25.000 στρέμματα
Σήμερα 28 οικοδομικοί συνεταιρισμοί διεκδικούν περίπου 25.000 στρέμματα στο Πεντελικό Ορος. Πολλά από αυτά κάηκαν στις πυρκαγιές του 1995 και του 1998. Χαρακτηριστικά ο οικοδομικός συνεταιρισμός «Νέα Κωνσταντινούπολη» διεκδικεί 550 στρέμματα σε περιοχή που κάηκε το 1995, ενώ ο «Αγιος Σπυρίδων» διεκδικεί τον αποχαρακτηρισμό 1.200 στρεμμάτων, τα οποία επίσης κάηκαν την ίδια χρονιά. Στην περιοχή του Πεντελικού δραστηριοποιούνται οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί «Αγιος Τιμόθεος», «Σύλλογος Εργαζομένων Τράπεζας Ελλάδας», «Σύλλογος Εργαζομένων και Ασφαλισμένων στο ΙΚΑ», «Σύλλογος Δημοσιογράφων και Εργαζομένων», «Τέκτων», «Φαίαξ», «Δημόκριτος», «Ροσόλυμος» ή «Κτήμα Πεντέλη Α.Ε.», «Νέα Βιθυνία», «Ικαρος», «Β. Φρειδερίκη», «Νοσοκομείο Πειραιώς», «Αξιωματικοί Χωροφυλακής» «Δικηγόροι Πειραιώς», «Εφέδρων Αξιωματικών Αναγέννηση», «Νέοι Μακεδόνες», «Εργατοτεχνιτών Μαρμάρων», «Αργεννών», «Αγιος Σύλλας», «Νέος Μηχανικός Κόσμος», «Δασικών Υπαλλήλων», «Μεγαλόχαρη», «Καλλιθέα, Αγιος Θωμάς», «Αιολίδα» «Προβάλυνθος».
Το «χωροταξικό ασυνείδητο»
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι οικοδομικοί συνεταιρισμοί συστάθηκαν το 1950-60 την εποχή που η ανάγκη εξεύρεσης στέγης ήταν επιτακτική και επικρατούσε «χωροταξικό ασυνείδητο», τακτική που δεν επιτρέπει πια η σημερινή οικιστική κατάσταση στην Αττική. Σε ολόκληρη την Αττική δραστηριοποιούνται 128 οικοδομικοί συνεταιρισμοί που αριθμούν 65.450 μέλης και καταλαμβάνουν έκταση 113.337 στρεμμάτων δάσους και δασικών εκτάσεων.
Στη Βόρεια Πεντέλη οι κληρονόμοι του Ηλιόπουλου κέρδισαν το 1991 στον Αρειο Πάγο την ιδιοκτησία 25.000 στρεμμάτων δάσους. Δεν έχουν αποχαρακτηριστεί και υπό αυτήν την έννοια δεν μπορούν να αξιοποιηθούν από τους ιδιοκτήτες τους. Χαρακτηριστικό είναι ότι ορισμένοι παραιτήθηκαν των δικαιωμάτων τους υπέρ του Δημοσίου, που σήμερα κατέχει περίπου το 10% αυτών των εκτάσεων. Τα συμφέροντα και οι διεκδικήσεις στην Πεντέλη συντηρούνται από το γεγονός ότι από καιρό σε καιρό κάποιοι δικαιώνονται. Οι υπόλοιποι αναμένουν. Πολλοί οικοδομούν, αφού προεκλογικώς λαμβάνουν υποσχέσεις ότι θα νομιμοποιηθούν... Αυτές οι υποσχέσεις είναι τα θεμέλια των νέων αυθαιρεσιών και καταπατήσεων.
Ποιοι διεκδικούν περιοχές που κάηκαν
Στις περιοχές που κάηκαν στην Πεντέλη, την περασμένη Πέμπτη, έχουν καταγραφεί διεκδικήσεις από τους εξής οικοδομικούς συνεταιρισμούς:
-«Αγιος Τιμόθεος» – διεκδικεί περίπου 200 στρέμματα στην περιοχή των λατομείων Μουζάκι και ανατολικότερα.
-«Αγιος Σύλλας» – περίπου 25 ιδιοκτήτες διεκδικούν 2–4 στρέμματα έκαστος (συνολικά 80 στρ.) στη Νέα Πεντέλη.
-Ιδιώτες διεκδικούν περίπου 30 στρ. που κάηκαν στο κέντρο του Κοκκιναρά. Η έκταση αυτή είχε καεί το 1995, είχε αναδασωθεί και πριν από δύο χρόνια, μέσα σε μία νύχτα, τα δενδρύλλια κόπηκαν από αγνώστους.
