Ανησυχητική υποβάθμιση του περιβάλλοντος στο νέο κυβερνητικό σχήμα

Η ανακοίνωση της σύνθεσης της νέας Κυβέρνησης και ειδικότερα του γιγάντιου Υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας δημιουργεί μια έντονη ανησυχία και δείχνει στοιχεία ενός απρόσμενου αναχρονισμού πολλών δεκαετιών, όταν το περιβάλλον ήταν πολιτικά και διοικητικά «στριμωγμένο» σε υπουργεία που έδιναν προτεραιότητα σε ανταγωνιστικούς προς το περιβάλλον παραγωγικούς ή κατασκευαστικούς τομείς και λόμπι. Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις εκφράζουν την ανησυχία τους για την ενδεχόμενη απώλεια σημαντικών περιβαλλοντικών κεκτημένων, τα οποία τα τελευταία χρόνια εξασφάλιζαν μια σχετική ανεξαρτησία της περιβαλλοντικής πολιτικής από τις παραγωγικές δραστηριότητες με τον σαφή διοικητικό διαχωρισμό των αδειοδοτούμενων από τους αδειοδοτούντες, και μακριά από κάθε συντεχνιακή λογική.

Θέση των περιβαλλοντικών οργανώσεων είναι πως ένα ισχυρό Υπουργείο Περιβάλλοντος αποτελεί την απαραίτητη βάση πάνω στην οποία μπορεί να οικοδομηθεί μια σοβαρή περιβαλλοντική πολιτική. Το νέο κυβερνητικό σχήμα καταργεί τη βάση αυτή, η οποία σε ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη θεωρείται δεδομένη και αδιαπραγμάτευτη.

Στη σημερινή οικονομική συγκυρία είναι πιο επίκαιρη και επιτακτική παρά ποτέ η ανάγκη το Υπουργείο Περιβάλλοντος να λειτουργεί ως κεντρικός φορέας πολιτικής για την προστασία του φυσικού μας πλούτου ως κοινού αγαθού και εθνικού κεφαλαίου, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και του οικιστικού περιβάλλοντος. Πρόκειται για έναν τομέα πολιτικής με μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης και καινοτομίας, ο οποίος όμως θα πρέπει να υπάγεται σε Υπουργείο με αντίστοιχο επιτελικό ρόλο. Πρόσφατο άλλωστε παράδειγμα ανυπαρξίας κυβερνητικού συντονισμού, το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί οριζόντια και όχι με συγχωνεύσεις ή καταργήσεις, είναι η παράκαμψη του ΥΠΕΚΑ από το Υπουργείο Οικονομικών κατά τη διαμόρφωση του απαράδεκτου σχεδίου νόμου για τον αιγιαλό, πέρσι το καλοκαίρι.

Όπως εδώ και χρόνια υποστηρίζουν πολλές περιβαλλοντικές οργανώσεις, το περιβάλλον ως αντικείμενο πολιτικής και διοικητικής διαδικασίας ήταν πάντα πιεσμένο ανάμεσα σε πολιτικούς «κολοσσούς», όπως τα δημόσια έργα ή η ενέργεια. Και αν η ενέργεια είχε μεγαλύτερη λογική συνάφεια λόγω της επείγουσας ανάγκης αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής, στις πιέσεις τώρα προστίθενται η αγροτική ανάπτυξη και η βιομηχανία.

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις ΑΝΙΜΑ, Αρκτούρος, Αρχέλων, Δίκτυο Μεσόγειος SOS, Ελληνική Εταιρεία Προστασίας της Φύσης, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, Καλλιστώ, MEDASSET και WWF Ελλάς θα ήθελαν σήμερα να βρίσκονται στην ευχάριστη θέση απλά να δώσουν συγχαρητήρια στον νέο Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα και να ευχηθούν μια θητεία επωφελή για το περιβάλλον, την ποιότητα ζωής και τα κοινά. Η ανησυχητική όμως αυτή εξέλιξη φέρνει τις οργανώσεις στην ιδιαίτερα δύσκολη θέση να ξεκινήσουν την επαφή με τη νέα Κυβέρνηση, ζητώντας την ανάκληση της απόφασης για συμβολική και επί της ουσίας κατάργηση του Υπουργείου Περιβάλλοντος, η οποία ελήφθη παρά το ξεκάθαρα μεγάλο ενδιαφέρον της κοινωνίας για την προστασία του περιβάλλοντος.

Όπως υποδηλώνει ο τίτλος του νέου υπουργείου, το περιβάλλον πλέον φαίνεται να αντιμετωπίζεται ως παραγωγικός πόρος και όχι ως κοινό αγαθό προς βιώσιμη διαχείριση και προστασία για όλους. Η κατανομή πολιτικών αντικειμένων σε Υπουργεία δεν είναι ούτε συμβολικό ούτε και τυπικό θέμα. Είναι ζήτημα πολιτικής ουσίας, καθώς η εμπειρία από τα περιβαλλοντικά Υπουργεία του παρελθόντος δείχνει ότι είναι αδύνατος ο συντονισμός κάτω από τον ίδιο Υπουργό τομέων με άνιση οικονομική διάσταση, και συχνά αντικρουόμενους σκοπούς και προτεραιότητες, που υφίστανται ταυτόχρονα δυσανάλογες πιέσεις.

Επικοινωνία για περισσότερες πληροφορίες: Μαλαμώ Κορμπέτη, 2108228704, mkorbeti@ornithologiki.gr

Πηγή: Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία

Οι δρύες των αγρών

«Όταν παιδίον διερχόμην εκεί πλησίον διά να υπάγω να απολαύσω
τας αγροτικάς μας πανηγύρεις των ημερών του Πάσχα,
ερέμβαζον γλυκά μη χορταίνων να θαυμάζω περικαλλές δέντρον,
μεμονωμένον, πελώριον, μίαν Βασιλικήν Δρυν»

(«Υπό την Βασιλικήν Δρυν», Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης)

Υπό την βασιλικήν δρυν…

Έχω μια ιδιαίτερη σχέση με τις δρύς, καθότι μεγάλωσα σ’ ένα τόπο που τις έβλεπες σκόρπιες στους αγρούς, ν’ αποτελούν τους παραστάτες της υπαίθρου, ωσά να ήταν οι ριζωτοί της φύλακες. Μπορώ να πω ότι η εικόνα που σχημάτισα στο παιδικό και εφηβικό μου μυαλό για την ελληνική ύπαιθρο ήταν ταυτισμένη με την ύπαρξη της δρυός (συγκεκριμένα, της βελανιδιάς) στους αγρούς. Και τούτο απέρρεε, πέραν της πρακτικής και ως ένα βαθμό αισθητικής σχέσης του ανθρώπου της υπαίθρου με τη φύση, και από τη βιωματική σχέση μου με τα στοιχεία που τη συγκροτούσαν, δημιουργώντας μια σχέση επικοινωνιακή και αλληλοσυμπληρωματική, σχέση οργανική και ουσιαστική. Στη δρυ απαντέχαμε από τους κόπους στον αγρό, στη δρυ σταλίζαμε και στρώναμε το υπαίθριο τραπέζι την ώρα του ανασασμού, στη δρυ βρίσκαμε σκιά από το κάμα του καλοκαιριού, στη δρυ προφύλαξη από τη βροχή και τον άνεμο, κάτω από τη δρυ σωρεύαμε τη σοδειά του αγρού, για να τη μεταφέρουμε κατόπιν με τα ζώα (εκεί κι αυτά), εκεί ως παιδιά παίζαμε και ραχατεύαμε –ήταν το καταφύγιό μας!

Ήταν συνεπώς πολύτιμη η δρυς για την πρακτική συμβολή της στο κοινωνικό μας γίγνεσθαι, που εντάσσονταν στο φυσικό με τις λειτουργικές σχέσεις που αναπτύσσονταν μεταξύ ανθρώπου και φυσικών στοιχείων στο σύστημα, στο φυσικό όλον. Ο υπαίθριος άνθρωπος είχε το προνόμιο να συμμετέχει στις διαδικασίες στο φυσικό σύστημα και να τις καθορίζει, με την εν αυτώ ενεργή και λειτουργική παρουσία του ως διαχειριστής και πονητής του. Τούτο ήταν σημαντικό και κρίσιμο, με την έννοια ότι ο άνθρωπος ήταν μαζί διαχειριστής και συμμέτοχος, έχοντας τη γνώση αλλά και την έγνοια της διατήρησης και της ορθής λειτουργίας του φυσικού αγαθού, την ευθύνη του σχεδιασμού αλλά και της ενέργειας στο φυσικό σύστημα. Ταυτόχρονα, έτσι ιδωμένος ο υπαίθριος άνθρωπος, αντιλαμβανόταν το αγροτικό τοπίο με τη δική του αίσθηση, ως τοπίο με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και με βασικά και αδιατάρακτα στοιχεία, που το έκαμαν στέργιο και πλέριο. Αυτά ήταν τα φυσικά στοιχεία που το συγκροτούσαν, τα οποία διαπλέκονταν με τα τεχνητά της πρακτικής του ανθρώπου ζωής στην ύπαιθρο, τα οποία, στην τέτοια τους θεώρηση λογίζονταν ως φυσικά, λόγω του ισχυρού και ταιριαστού τους δεσμού με αυτά. Στοιχείο βασικό και αναντικατάστατο σε αυτή την αίσθηση, την περιβαλλοντική, την τοπιακή και κοινωνική, ήταν η δρυς στον αγρό.