Δασικοί Χάρτες - Νομοθεσία - Απόψεις

Του Διονύση Σωτηρόπουλου,
Δασολόγου

Οι δασικοί χάρτες σίγουρα αποτελούν ένα απαραίτητο εργαλείο στην άσκηση της δασικής πολιτικής. Είναι κάτι που άλλες οργανωμένες κοινωνίες το έχουν πριν από πολλά χρόνια και οι φωνές που ακούγονται για αναστολή ανάρτησης και για «κατέβασμα» των αναρτημένων χαρτών μόνο μικροπολιτικά συμφέροντα και το λαϊκισμό μπορεί να εξυπηρετούν.

Οι δασικοί χάρτες είναι ένα εργαλείο, μία «τσάπα» που μπορείς με αυτή να βάλεις το νερό στο αυλάκι αλλά μπορείς να σκάψεις και το λάκκο σου (περιβαλλοντικά). Εξαρτάται από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία πως θέλει να χρησιμοποιήσει το εργαλείο.

Αλλά τι θέλουμε και τι είναι οι δασικοί χάρτες; τι καταγράφουν και πως; πως διορθώνονται και πως αναθεωρούνται – ενημερώνονται; Είναι ζητήματα που τώρα αρχίζουμε να ψηλαφούμε, τώρα που βρίσκεται σε εξέλιξη η ανάρτηση σχεδόν του 40% του Ελλαδικού χώρου, ενώ θα έπρεπε να είχαν λυθεί πριν την σύνταξη τους.

Πριν αναφέρουμε κάποιες παρατηρήσεις στις τελευταίες νομοθετικές τροποποιήσεις και εξαγγελίες, ορισμένες γενικές παρατηρήσεις.

1. Οι δασικοί χάρτες κατ αρχήν καταγράφουν δύο πράγματα: α) ποιες είναι σήμερα οι εκτάσεις που προστατεύονται από την δασική νομοθεσία άσχετα με το ιδιοκτησιακό καθεστώς μιας και οι δασικοί χάρτες δεν άπτονται ιδιοκτησιακών θεμάτων και β) ποιες χαρακτηρίζονται σήμερα ως δασικές εκτάσεις. Έμμεσα βέβαια οι δασικοί χάρτες καταγράφουν τα δικαιώματα του δημοσίου επί των εκτάσεων μιας και στο μεγαλύτερο μέρος του Ελλαδικού χώρου ισχύει το τεκμήριο του δημοσίου.
2. Με τους αναρτημένος δασικούς χάρτες δημιουργούνται διάφορα ζητήματα, με το τι θα εξετάζουν οι Επιτροπές Εξέτασης των Αντιρρήσεων (ΕΠ.Ε.Α). Θα εξετάζεται από αυτές η ορθότητα των πράξεων χαρακτηρισμού; Αν μια έκταση καταγράφεται στο χάρτη σαν ΠΔ ( δασική με πράξη χαρακτηρισμού) οι ΕΠ.Ε.Α θα εξετάζουν την ορθότητα της πράξης ή όχι; Αν όχι, δεν θα έπρεπε να επιτρέπεται η άσκηση αντιρρήσεων για τις εκτάσεις αυτές, γιατί ο κόσμος να πληρώσει και να μπει στην ταλαιπωρία υποβολής; Αν ναι, θα βρεθούν αυτοί που ζήτησαν την πράξη χαρακτηρισμού από την διοίκηση, σε δυσμενέστερη μοίρα από τους άλλους που η διοίκηση δεν έχει κάνει πράξη χαρακτηρισμού για την έκταση τους και αυτή εμφανίζεται στο χάρτη σαν ΑΑ (ανέκαθεν μη δασική έκταση), ενώ αυτή η έκταση ήταν γεωργική το 1945 (παλιότερο στοιχείο) μπορεί να εγκαταλείφθηκε και να δασώθηκε το 1960, να εκχερσώθηκε το 1990 χωρίς να κηρυχθεί αναδασωτέα, και παραμένει έτσι μέχρι και σήμερα. Οι τελευταίοι με το δασικό χάρτη ευνοούνται γιατί καταγράφεται η έκταση ως μη δασική, ενώ αν γινόταν πράξη χαρακτηρισμού η έκταση τους θα χαρακτηριζόταν δασική. Γίνεται έτσι φανερό ότι η διοίκηση, ίδιες εκτάσεις, τις αντιμετωπίζει με δύο μέτρα και δύο σταθμά.
3. Θέματα δασωμένων αγρών και εκχερσωμένων εκτάσεων θα αντιμετωπίζονται από τις επιτροπές ή θα εξετάζονται στα πλαίσια του δασολογίου – αν ποτέ γίνει, ή από την διοίκηση, σύμφωνα με τις διατάξεις των νόμων 4280/14 και 4315/14;
4. Θα εξέτασει η ΕΠ.Ε.Α στην ουσία τους τις αναδασωτέα εκτάσεις; πχ μια έκταση κηρύχτηκε αναδασωτέα και λόγω αυτής της απαγόρευσης σήμερα απέκτησε τη μορφή δασούς, ΑΔ στον χάρτη, ήταν δασική κατά τον χρόνο κήρυξης της, ως αναδασωτέα;

Σχετικά με τις εξαγγελίες και τις τελευταίες τροπολογίες για τους δασικούς χάρτες παραθέτουμε τα εξής:

1. Αν εφαρμοστούν και όλα όσα εξαγγέλλονται μαζί με τις τροπολογίες (πυκνώσεις, αναδασωτέες, εξαγορές) οι δασικοί χάρτες θα καταντήσουν ένα «άδειο πουκάμισο».
2. Ένα υπαρκτό θέμα είναι ο χρόνος αναφοράς για το παλιότερο στοιχείο εξέτασης των δασικών εκτάσεων (αεροφωτογραφίες έτους λήψης 1945). Άποψή μου είναι, ότι σαν παλιότερο στοιχείο αναφοράς θα πρέπει να επιλέγετε το 1960, γιατί οι εκχερσώσεις που έγιναν μέχρι το 1960, καθώς η Ελλάδα το 1945 έβγαινε από τον πόλεμο με κατεστραμμένη την οικονομική της βάση, έγιναν για καθαρά βιοποριστικούς λόγους. Η γη απέκτησε άλλη αξία – οικοπεδική – μετά το 1960 που άρχισε να βελτιώνεται το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων και η αναζήτηση δεύτερης ή παραθεριστικής κατοικίας έγινε πιο έντονη. Άλλο είναι να εκχερσώνεται μία έκταση για το «ζην» και άλλο για το «ευ ζην».
3. Σκοπός της δασικής υπηρεσίας ήταν, η προστασία του δάσους και των δασικών εκτάσεων. Απέναντι στις ορέξεις των καταπατητών και των κάθε λογής επεμβάσεων ήταν η δασική υπηρεσία. Σήμερα με τις παρεμβάσεις για τους δασικούς χάρτες σε συνδυασμό με τις ισχύουσες τα τελευταία χρονιά δασικές διατάξεις, η τόσων χρόνων λειτουργία των δασικών υπηρεσιών ακυρώνεται.
4. Με την τελευταία τροπολογία οι υπηρεσίες υποχρεούνται να ανακαλέσουν όλες τις αποφάσεις αναδάσωσης που έχουν σαν αιτία την πυρκαγιά και καταγράφονται στο δασικό χάρτη ως ΑΑ (ανέκαθεν μη δασικές), χωρίς να εξετάζεται αν αποτέλεσαν ενδιάμεσα από το παλιότερο στοιχείο (Α/Φ 1945) και σήμερα, δασικές εκτάσεις που πρέπει να προστατευτούν.
5. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με τις διατάξεις των δασοκτόνων νόμων 4280/14 και 4315/14 για τα δασωμένα χωράφια και τις εκχερσωμένες εκτάσεις που μπορούν να δοθούν στη γεωργία (αλλά και τις άλλες επιτρεπτές επεμβάσεις) ακυρώνουν την δράση χρόνων των δασικών υπηρεσιών.
6. Αυτή η πολιτική που νομιμοποιεί παλιές καταπατήσεις, είναι αυτή που θα γεννήσει την νέα γενιά καταπατητών, γιατί αυτή την αντίληψη καλλιεργεί: θα εκχερσώσω, θα καταπατήσω, θα κτίσω, και σε 15-20 χρόνια θα έρθει ένας άλλος στην εξουσία που θα με νομιμοποιήσει. Μακάριοι οι παρανομούντες!

Οι ανωτέρω περιγραφόμενες εκτάσεις πανελλαδικά δεν είναι αμελητέα ποσότητα. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι από σε ένα σύνολο 80.000 στρεμμάτων δασικής γης για την περιοχή πχ Καπανδριτίου Βαρνάβα Γραμματικού, οι εκχερσωμένες εκτάσεις είναι 5,7% και οι δασωμένες 13%. Για δε τις αναδασωτέες εκτάσεις που εμφανίζονται ως ΑΑ (ανέκαθεν μη δασικές) και έχουν διασωθεί ενδιάμεσα δεν υπάρχει ακόμη ακριβής καταγραφή.

Με τέτοιες πολιτικές ασχέτως εάν είναι μικρό ή μεγάλο το προηγούμενο ποσοστό, το δασικό περιβάλλον θα βαίνει συνεχώς μειούμενο με ότι συνεπάγεται αυτό για τις επερχόμενες γενεές.

Θα περίμενε κανείς μια κυβέρνηση της αριστεράς που υποτίθεται ότι προστατεύει το περιβάλλον, από την πρώτη στιγμή να είχε καταργήσει τους νομούς 4280 και 4315/14, που τους είχε καταψηφίσει σαν αντιπολίτευση. Θα περίμενε ακόμη κανείς αφού δεν δεσμευόταν και από κανένα μνημόνιο, με τους δασικούς χάρτες να προσπαθήσει να βάλει κάποια τάξη στη δασική ανομία και παρανομία και όχι να κάνει σημαία της τους νομούς αυτούς και να τους χρησιμοποιεί προς όφελος των καταπατητών και των κάθε λογής συμφερόντων.

Για ποιο περιβάλλον μιλάμε; Τι θα αφήσουμε για το μέλλον;

Το περιβάλλον τελικά κινδυνεύει περισσότερο από τις κυβερνήσεις πάρα από τους σφετεριστές του.

Αφίδνες Μάρτης 2017

Πηγή: Δασαρχείο